Yozgatlı Ünlüler- Ağah Efendi – (I)

(Gazeteci devlet adamı 1832 – 1885)
Yozgatlı Çapanzâde Ömer Hulusi Efendi’nin oğludur. Beyoğlu Tıbbiye Mektebi’nin hazırlık sınıflarına devam etmiş (1842) 7 yıl sonra bu okuldaki tahsilini yarım bırakarak Bâbıâli Tercüme Odası’na memur olarak girmiştir (1849). 1853’te Paris sefiri maiyet kâtibi olarak Fransa’ya gitti.

Dönüşte karantina müdür muavini, Rumeli ordusu baş mütercimi oldu. Mostar’da mutasarrıf vekilliği (1858), Hersek’te geçici meclis reisliği yaptı. Tercüman-ı Ahvâl gazetesini çıkardı (1860). Gazetenin ilk yirmi dört nüshasında İbrahim Şinası Efendi’nin makalelerini yayınladı.

Âgâh Efen­di, 1860 yılında İbrahim Şinasi  ile çıkardıkları ilk özel Türk gazetesi Tercüman-ı Ahvâl‘in sahibi olması dolayısıyla , gazetecilik mesleğinin kurucusu sayılmıştır.

Gazeteyi yayımlarken bir taraftan da çeşitli memuriyetlerde bulundu. 1861 de Postahâne-i Amire nazırı oldu. Posta idaresinin millileştirilerek yerli posta teşkilâtının kurulmasını savundu. 1862’de ilk Türk posta pullarını çıkardı. Vapurlar Nazırlığı, Ereğli Kömür Madenleri Nazırlığı, Divan-ı Muhasebât üyeliğinde bulundu.

Yenilikçi aydınların kurduğu Yeni Osmanlılar Cemiyeti’nin 1865’teki ilk üyelerindendir. Namık Kemal ve arkadaşlarının kurdukları Yeni Osmanlılar Cemiyeti’ne girdi. Namık Kemal ve Ziya Paşa’nın 1867 de, Mısırlı Prens Mustafa Fazıl Paşa ile birleşip, Ali Paşa hükümeti aleyhine çalışmak üzere Paris’e kaçmaları üzerine, aynı cemiyete üye olduğu gerekçesi ile Divan-ı Muhasebât üyeliğinden azledildi.

Ali Paşa’nın vefatından sonra İstanbul’a döndü (1871), İzmit mutasarrıflığına tayin edildi, bir müddet sonra azledildi, V. Murat padişah olduktan sonra tekrar İzmit’e mutasarrıf olarak gönderildi. Bir kaç ay sonra Şura-yı Devlet üyeliğine seçildi.

1877’de önce Bursa’ya, sonra Ankara’ya sürüldü. 1884’te Rodos mutasarrıflığına, Namık Kemal ile becayiş yapılarak Midilli mutasarrıflığına, nihayet 1885’te Atina’ya elçi olarak gönderildi. Agah Efendi, atandığı Atina elçiliği görevinin ilk aylarında 1885 yılında Atina’da 53 yaşında hayatını kaybetti. II.Mahmut Türbesi haziresine defnedildi.

Ağah Efendi İçin Kaynakça:
1. Posta Mecmuası 1915, s. 183
2. Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, Dergah Y., 1997, c. 1, s. 41.
3. Durali Doğan Yozgat Şairler ve Yazarlar Ansiklopedisi
4. Yozgat Kültür Müd.
5. İslam Ansiklopedisi
6. Biyoğrafya. com. Sitesi
••••••••••••••••
( NOT: Ara ara: Yozgatlı Ünlüleri Yazmaya çalışacağız inşallah.Bu Konularda çalışması olan hemşehrilerimizin öneri ve düşüncelerini- desteklerini dikkate alacağız elbette… Destek ve katkılarınız bizlere onur verecektir. Bu çalışma bir eser için hazırlanmış olup; Sadecece kültür- sanat ve edebiyat alanındaki Yozgatlıları içermektedir… AS.)