Türkiye-Ukrayna-Rusya Dostluğu 100 Yıl Önce Başladı: General Frunze’nin Türkiye Anıları

Taksim’deki anıtta Atatürk’ün arkasında kim var?

Sovyet Devriminin önderlerinden Generel Frunze var.

Kasım 1921- Ocak 1922 tarihleri arasında bir heyetle Batum’dan yola çıkıp, Trabzon-Samsun-Ankara- Samsun ve tekrar Batum olmak üzere iki aylık muhteşem deneyimlerle dolu bir yolculuk..

Ve Ankara’da Mustafa Kemal ile görüşmeler.. ve Doğu Cephesi’nde Ankara Hükümetinin zaferi..

Lenin-Atatürk dostluğunun temelleri atılıyor.

16 Mayıs 1916 tarihinde, Britanyalı diplomat Sykes ile Fransız diplomat Picot, Osmanlı Ortadoğusu’nu emperyalistler arasında paylaştıran gizli bir anlaşmaya imza atmıştı.

Peki bu gizli paylaşım anlaşması, dünya kamuoyuna kimler tarafından ve nasıl açıklanmıştı?

6-7 Kasım 1917’de Bolşeviklerin öncülüğündeki işçi sınıfının iktidarı ele geçirmesinin ardından, Çarlık tarafından yapılan tüm gizli anlaşmalar dünyaya duyurulmuştu.

İşte Mustafa Kemal-Lenin Dostluğunun daha gerideki temelleri.

Rusya’da sınıfsal, Türkiye’de ulusal devrim ve ortak payda; emperyalist saldırganlığa, gericiliğe, feodalizme karşı halkın zaferi.

Doğu Batı Yayınlarınca üçüncü baskısı Ocak 2022’de yapılan Mihail Frunze’nin Türkiye Anıları muhteşem bir kitap.

Kızıl Ordu’nun ve Sovyet Devriminin öncülerinden olan Frunze Ukrayna Yüksek Heyeti Başkanı olarak Türkiye’ye iki aylık bir yolculuk yapar.
Frunze gözlemlerini yazar, dili yalındır, sanki anı değil, klasik Rus edebiyatının canlı gerçekçiliği ile baş başasınızdır.

Kitabın başlarında yazarın olağanüstü güzellikte bir o günkü dünya ve Karadeniz’in iki yakasındaki ekonomi politik gelişmeler analizi vardır.

Hem Sovyet Devrimini hem de Türkiye Kurtuluş Savaşını anlamak bakımından çok önemli bir analizdir bu.

Devrimci Hareketin sosyal-sınıfsal içeriği nedir?

Rusya’daki sınıfsal bir devrimdir, Türkiye’deki ise ulusal bir mücadeledir. Yabancı istilacılara karşıdır.

Hareketin dayanağı çoğunlukla, önemli ölçüde Türk subayları, memurlar ve köy ile kentlerin emekçi kitlesi olmuştur.

Sınıfsal gruplar da bu arada daha açık biçimde belirginleşmeye başlar.

Asıl kaynak Anadolu köylüsüdür.

General Frunze bu iki aylık yolculuğuna Batum’dan Trabzon’a gelerek başlar.

Batum-Trabzon- Samsun-Ankara ve tekrar Samsun ve Batum’a dönüş şeklinde gemi ve karayolu ile çok güç koşullarda yapılan bu yolculuk ilginç öğretici deneyimlerle doludur.

Komutan-yazar geçtikleri Türk kentlerinin tarihini, coğrafyasını, bölgelerdeki çatışmaları, emperyalist saldırgan devletlerin Türk-Ermeni-Rum- Kürt çatışmaları çıkarıp Kemal Paşa’nın milli güçleri birleştirmek için verdiği çabayı baltalama uğraşlarını son derece açık ve nesnel gözlemlerle yansıtır notlarına.

Köylülerle- halkla konuşmalar yapar, onlara Sovyet Devrimini, Türkiye ile Dostluğu anlatır, geldikleri il-ilçe ve bucaklardaki askeri ve mülki amirlerle dostça yapılan görüşmeleri not eder..

Türk halkının sonsuz direncini, diplerdeki yoksulluğa karşın bitmemiş umudunu görür.

Yazarın hem notları hem de kitaba koyduğu dip notları o günlerin tarihsel ve toplumsal yapısını anlamak açısından son derece değerlidir. Baştan sona bir ekonomi politik dersi gibi okunabilir.

Çünkü saldırgan emperyalist güçler vardır, Türk ulusal kurtuluş savaşını ve Büyük Sovyet Devrimini boğmak istemektedirler.

Türkiye’den ve Rusya’dan emperyalizme vurulan bu büyük darbeler yirminci yüzyılın ilk çeyreğinde yeryüzünde bir güneş gibi parlamaktadır.

Daha sonraki süreçte de örnek olacaktır Türk Devrimi ve Ekim Devrimi diğer mazlum ülkelere..

Bu gün yine emperyalistlerin kışkırttığı ve NATO’cu yayılmanın etkisiyle çıktığı anlaşılan Ukrayna-Rusya savaşı hemen son bulmalı ve barış görüşmeleri hız kazanmalıdır.

Türkiye- Ukrayna ve Rusya yüz yıl önceki sağlam dostluğu ve ortaklığı hatırlayıp, kurucularına saygı gereği ve halkların geleceği için barışı sağlamalıdırlar.

Çünkü emperyalizm yer yüzünden silinene dek, bu mücadele sürecek..