Sosyalleşmek Uğruna “Sürü”den Biri Olmak

Sırf sosyal olabilmek adına sürüden biri olmayı mı tercih etmelisiniz? Yoksa asosyal olmayı mı?
Hayat koşullarımız bize sosyalleşeceğimiz ortamları seçme şansı tanımayabilir.

İyi arkadaş seçmek ne kadar önemli ise sosyalleşeceğiniz ortamı seçmek de bir o kadar önemlidir.
Kişilik ; yahut şahsiyet her insanın kendine özgü davranış eğilimlerinin bir bütünü olarak tanımlarsak, bu bütün ile başka şahsiyetlerle bir arada ve ortaklaşa işler yapacağı ve paylaşımlarda bulunacağa ortamlara sosyal yaşam denilmiş.

Sosyal yaşam içinde özgün ve farklı düşünceler üretebilmek ve hatta herhangi bir alanda kendinizi ifade etmek herzaman mümkün müdür acaba?. Sıra dışı bir şeyler üretebilmekte ve düşünebilmekte iseniz, sosyalleştiğiniz ortamların sizi” kendileri gibi olmaya”, “herkes gibi bakmaya ve düşünmeye” zorlamaması gerekir. Böyle ortamlar bulabilmek için de ciddi manada seçici olmak ve hatta eleştirilere göğüs gerebilmek gerekir. Siz üretken olmak için ihtiyaç duyduğunuz zamanlar uğruna kendi dünyanıza kaçarken, mecburen iç içe olduğunuz sosyal ortamlara uyum sağlamak için ne yaparsanız yapın, aykırı kalacaksınızdır.

“Eyvallah” diyemediğiniz sürece “ sürü” den biri olmaya hazırsınız demektir. Her sürünün bir başı vardır, onunla çatışmayacaksınız, o yürü deyince yürüyecek, dur deyince duracaksınız. Onun ve sürünün diğer elemanlarının istediği kadar zamanı onlarla birlikte geçirecek, “eyvah vakit kaybediyorum” kaygılarınızı bastırıp, ezip, suyunu çıkarıp yok edeceksiniz.

Hayır! Ben planlı bir zaman yönetim ile ruhu ruhuma, aklı aklıma uygun ve nitelikli dost meclisleri ile kurduğum bir sosyal ortam istiyorum diyorsanız. Hususi ve ruhi hayatınızı tamamlayan sosyal yaşamınızda seçmediklerinizden göreceğiniz muamelelere de hazır olmalısınız.

Sosyalleşmek konusunda zihinlerimize işlenen, asosyal olmakla ürkütülen ve altbilincimize işlenenler aslında pek de haklı çıkarımlar olmayabilir. Elif Şafak’ın bir yazısından öğreniyordum benzer bir bilimsel tespiti… THE Boston Globe´da çıkan bir yazıdan bahsediyordu. Şöyle söylemişti. “Makalede, başta Harvard Üniversitesi´nde olmak üzere, şu anda yürütülen çeşitli bilimsel araştırmaların yayınlanan sonuçlarına atıfta bulunularak şöyle bir sav geliştiriliyor: “Yalnız çocukların, tek başına kalabilen gençlerin ve genelde yalnız olan insanların empati gücü, sürekli sosyalleşenlere kıyasla daha yüksek çıkıyor.”Bir başka ifadeyle, durmadan grup psikolojisiyle hareket eden, kendini bir kolektivitenin parçası olarak gören ve bunun dışında bağımsız bir kimlik kuramayan insanlar, hangi kesimden olurlarsa olsunlar, ara ara yalnız kalabilen insanlara kıyasla empati kurmakta, başkasına tolerans göstermekte ve farklılıklara anlayış ve şefkatle bakabilmekte daha geride kalıyorlar.”

Durunuz ; sakın dostluk ve arkadaşlık gibi paha biçilemez değerlere karşı olduğumu zannetmeyiniz.
Sadece her karşımıza çıkan gruba takılmak, her girdiğimiz ortamın insanlarına uyum sağlamak için kendimizden ödün vermek gibi fayda sağlamayan sosyalleşmeye karşıyım o kadar… Üstelik yalnız olmanın üretkenliği de kanıtlanmışken, yalnız geçirilen zamanlar ve yalnız insanlara karşı önyargılı olmaktan vazgeçmeliyiz. Zoraki ve sürekli bir sosyalleşmektense yalnız zamanların kıymetini bilmeliyiz.

Aslına bakarsanız, sosyalleşmek belki de doğru sürüyü bulmak olabilir. Mesela kaz sürüleri hakkında anlatılanları bilirsiniz. “Kazlar havada uçarken “V” harfi şeklinde bir form alırlar. Bunun nedeni “V” şeklinde uçulduğunda, uçan her kazın arkasındaki kuşlar için onları kaldıran bir hava koridoru yaratmasıdır, kazlar birbirlerinin kanat çırpışları sonucu ortaya çıkan hava koridorunu kullanarak zorlu ve binlerce kilometreye ulaşan uçuş menzillerini daha az enerji harcayarak kat edebilmektedirler. Uçuş sırasında kazlardan yorulanlar gurubun en arkasına geçer ve öndeki kuşların kanat çırpmaları sonucu oluşan koridorun kaldırma güçünden yararlanırlar yine bu esnada tıpkı askerlerin koşu sırasında türküler söylediği gibi, kazlar da uçuş temposunu sağlayan ve birbirlerini motive eden çığlıklar atarlar.

Göç sırasında binlerce kilometre yol alan kaz sürüleri arasında en yüksekten uçanlar ise Çubuklu kazlardır (Anser indicus). Bu kuşlar Hindistan’a ulaşmak için Himalaya’ları aşmak zorundadırlar ve bu yüzden 8000m yüksekliğe ulaşabilirler. Kazlar arasında bir başka davranış da guruptaki bir birey zayıf düşer ya da bir avcı tarafından vurulup uçamayacak duruma gelirse; düşen kuşa yardım etmek üzere gruptan en az iki kazın ayrılıp hasta/yaralı kaza katılmasıdır. Tekrar uçabilene ( ya da eğer ölürse, ölümüne kadar ) yaralı kuşla birlikte kalır ve onu asla terk etmezler. Daha sonra kendilerine başka bir kaz grubu bulurlar, hiçbir kaz grubu, kendilerine bu şekilde katılmak isteyen kazları reddetmez. Kazlar arasındaki sosyal dayanışmanın bir başka örneği ise gözcü kollarıdır. Kaz sürüsü gece konaklamak üzere konduğu sulak alanlardan otlamak üzere gidecekleri çayırlara gitmek üzere havalanmadan önce ikili guruplar halinde gözcüler kullanırlar, gözcüler sulak alanın etrafında uçarak kolaçan eder ve sürünün insan faaliyetinin en az bulunduğu, en risksiz olan bölgeden havalanmasını sağlarlar.” (1)

İşte böyle bir sosyalleşme revadır, şifadır, devadır ruhlara… Tuhaf bir benzetme oldu ama daha iyisini bulamadım. Biz insanlar bu kadar iyi sosyalleşemiyoruz belki de…

Öte yandan yalnızlığın gücünden bahsetmişken; tek başına yürüyebilen, tek başına bir parkta oturup kitap okuyabilen, kendi kendine düşünüp dinlenerek çayını içen, yalnız ve güçlü ve üretken insanlara toplumsal tabularla karşı çıkmak artık bir acziyet olmalı diye düşünüyorum. Sürüden olmamasına duyulan bir öfke gibi…

Ne hep yalnız ne de hep kalabalıklar içinde olalım… Önce kendi kafasıyla düşünen ve kendi gönlü ile hisseden kişi olabilecek kadar yalnız kalabilmeye özen gösterelim ve sonra tüm insanları anlayabilmek arzusu ile sosyalleşelim…

Dipnot : (1) http://www.av-doga.com/archive/index.php/t-1332.html