Kamusal Hizmetlerin Sunumunda Sivilleşme ve Sivilleşmenin Boyutları
Ne yazık ki kamuoyunda sivilleşme denilince öncelikle kimi kamusal hizmetlerin sunumunda yönetim ve/veya yetkinin askeri kurumlardan askeri olmayan kurumlara devri anlaşılmaktadır. Öncelikle bu vahim hatayı düzeltmemiz lazım. Yaygın kitleler artık bilmelidir ki, sivilleşme, sadece askeri alandan sivil alana yönetim veya yetki paylaşımı değil diğer alanlarda da sivilleşme süreci vardır ve olması gerekir.
I. Boyut: Genel Savunma Alanındaki Sivilleşme: (Askeri Kolluk Gücünden Askeri Olmayan Kolluk Gücüne Sivilleşme / Askeri Birimlerden Emniyet Birimlerine)
Ulusal savunma alanındaki sivilleşme zaten herkes tarafından bilindiğinden bu konuyu doğrudan geçiyorum. Çünkü zatensivilleşme deyince bu alandaki sivilleşme anlaşılmaktadır. Yanlız baştan belirtelimk ki, askeri alandaki sivilleşme ile yine askeri alandaki profesyonelleşmeyi birbirinden ayırt etmek gerek. Şimdi uzatmadan diğer boyutlara geçelim.
II. Boyut: Yurtiçi Silahlı Kolluk Gücünden Yurtiçi Silahsız Kolluk Gücüne (Emniyet Birimlerinden (Polislik Teşkilatından) Zabıta Birimlerine Sivilleşme:
Birinci boyut zaten merhum Özal zamanından beri devam edegelmiş bir süreçtir. Bu konuda özellikle 2003 seçimlerinden sonra devam etmiş ve son cumhurbaşkanlığı seçiminin ardından artarak devam etmektedir. Ancak, esas mesele birinci boyuttan sonraki sivilleşme eğiliminin devam ettirilmesidir. Öyle ki, bir çok alanda kentsel kamusal hizmetlerin sürdürülmesi veya yürütülmesinde çok basit bir sorun zabıta kolluk gücü tarafından çözümlenebilecek iken, polis yetki alanına girdiğinden dolayı işler daha da içinden çıkılmaz hale gelmektedir. Bu nedenle sivilleşmede, yetki paylaşımında polis vazife alanındaki bir çok görev veya yetkinin zabıta kolluk gücüne devredilmesi gerekmektedir. (Trafik ve tescil işlemleri vb. başta olmak üzere)
Polis kolluk gücü ve zabıta kolluk gücü birim ve yetkileri konusunda şu anki hükumetin bir taslak çalışması bulunmakta fakat bu çalışmalarda kimi kamusal hizmetlerin sunumunda daha fazla silahlı kolluk gücünden silahsız kolluk gücüne yetki aktarımının yapılması gerekmektedir. Bununla ilgili ayrıntılı çalışmalara kişisel anlamda destek verebilirim.
III. Boyut: Kolluk Güçlerinden Kolluk Gücü Sıfatı Olmayan Kamu Personeline Yönelik Sivilleşme:
Asıl genel anlamda anlaşılması gereken sivilleşme de bu olmalıdır. Yani, mümkün olduğunca silahlı kişilerden hatta kolluk gücü olan birim veya kişilerden normal kamu personeline yetkinin devredilmesi veya paylaştırılması gerekliliğidir. Zira bu durum, tam anlamıyla ülkelerin medeniyet ölçütünün göstergesidir. Yani insanlar silahlı veya kolluk gücü olmaksızın medeni işlerini sürdürebilip sürdürememe özelliğine sahip mi? Bu konuda halkın geldiği durum veya konum elbette ki çok önemlidir. Ama Türk halkının hala 1900 lü yılları yaşamadığı da bir gerçektir.
IV. Boyut: Kamu Personelince Yürütülmekte Olan Hizmetlerden Kamu Personeli Olmayan (Özel/tüzel) kişi veya kişilere Yönelik Sivilleşme:
Bu alandaki sivilleşme toplumda bir çok alanda sürdürülmektedir. Özelleştirme anlamına gelen bu süreçte henüz büyük oranda devletin yürütmesine gerek olmayıp ta devlet tarafından (kamu personeli tarafından) yütürütülmekte olan kamusal hizmetler bu guruba girer.
Daha düne kadar bu gün için son derece absürt / abuk olarak görülen veya değerlendirilen hizmetler bu gün özel sektör tarafından yürütülmektedir. Bunların en başında sağlık hizmetleri, ulaşım hizmetleri, eğitim hizmetleri, lojistik (kargolama) hizmetleri, iletişim hizmetleri hem kamu kurumları hem özel sektör kuruluşları tarafından rekabet şartları içinde sürdürülmektedir. Bu günkü durum 50 yıl için nasıl garip ve imkansız gibi görülse de, 30-40 yıl sonra da bu günkü hizmet sunum yöntemleri garip karşılanacaktır.
Sonuç:
Özellikle beritmeliyim ki, illa da sivilleşme kaygısıyla başıbozukluğa, istikrarsızlığa, anarşizme veya itaatsizliğe yol açacak yetki paylaşımları için de şartların zorlanmaması bir başka gerçektir. Ne var ki, iş zaten kendini göstermekte ve sivilleşme tüm boyutlarıyla kamusal hizmet sunumunda veya tüketiminde gerekliliği hissedilmektedir.
Kamusal hizmet sunumundaki sivilleşme eğilimini demokratikleşme süreciyle harmanladığımızda artık bu ülkenin MEDENîLİK veya MEDENİYET noktasında dünyada birinci sınıf ülke konumuna geldiğini söyleyebiliriz.
Ülkemiz için aydınlık yarınlar dileğimle.
Not:
Bu yazı, http://www.bilgiagi.net, www.timeturk.com, http://www.bilgievreni.com, http://www.kamudanhaber.com, http://www.siyasalforum.org, http://www.gazetecanik.com, http://www.gercekgazete.web.tr, ile, Gazete Canik, Gerçek, vb. kağıt bası gazetelerde yayınlanmaktadır. Yazarın izni olmaksızın başka hiçbir yayın organında kaynak veya dipnot göstermeksizin kısmen veya tamamen alınamaz, çoğaltılamaz.
