Birkaç gün önce Çin ve Afrika’da üretilen ve ABD’nin GDO’ lu diye ülkeye sokmadığı 23 bin ton pirince Mersin’de el konulduğu haberini duyurmuştum (1).
Bu sefer de Amerikan Kimya Derneği’ nin (American Chemical Society) senelik toplantısında dünyanın değişik ülkelerinden ithal edilen “pirinçlerde tehlikeli miktarda kurşun bulunduğu” bildirildi (2).
Bu durum, çok sık ve fazla miktarda pirinç tüketenlerle kurşuna karşı daha hassas olan bebek ve küçük çocuklar için çok büyük sağlık riskleri yaratıyor.
Araştırmaya göre, pirinçte kilo başına 6 ilâ 12 gram kurşun var ve bu pirinci yiyen çocuklar FDA tarafından tayin edilen “geçici total tolore edilebilen alım” (PTTI) miktarının 50-60 misli, erişkinler ise 20-40 misli daha fazla kurşun almış oluyor.
Bazı pirinçlerde PTTI’ nın 120 misli kurşun var.
Muhtemel toksik ve sağlığa zararlı etkilerin görülebilmesi için PTTI’ ın 10 mislinden fazla miktarda kimyasala maruz kalmak gerekiyor ve bu durumda da bu sınır çoktan geçilmiş oluyor.
Araştırmaya göre kurşun en fazla Tayvan ve Çin’ den ithal edilen pirinçte var; bunu Çek, Butan, İtalya, Hindistan ve Tayland’ dan ithal edilen pirinçler takip ediyor.
USA, tükettiği pirincin sadece yüzde 7’ sini ithal ediyor ama pirinç ve pirinç unu ithalatının 1999’ dan beri yüzde 200 artmış olması endişeleri artırıyor.
Pakistan, Brezilya ve diğer ülkelerden ithal edilen pirinçler üzerindeki araştırmalar henüz devam ediyor.
Journal of Environmental Science and Health isimli dergide yayınlanacak olan araştırmanın uzmanlarından Tongesayi “Kurşunun pirincin yetiştirilmesi ve hasadı sırasında ürüne geçtiği tahmin ettiklerini, işlenme sırasında da bir miktar bulaşmanın mümkün olabileceğini” söylüyor ve ilave ediyor:
“Pirinçte tespit ettiğimiz yüksek miktardaki kurşunun sebebi Çin ve Hindistan’ da ekinlerin pis sularla ve arıtılmamış endüstriyel atıklarla sulanması ve kurşunla kirlenmiş topraktır. “
Bu, pirinçte bulunan ilk zararlı kimyasal değil. Eylül 2012’ de yapılan analizlerde USA’ da satılan 200 tür pirinçte çok yüksek miktarda inorganik arsenik de bulunmuştu.
Kurşunun sağlığa zararları
Kurşun her yaştaki insan için zararlıdır ama 6 yaşından küçük çocuklar için tehlike daha büyüktür; çünkü çocuklarda kurşun emilimi daha fazla, atılması ise daha azdır.
İdrarla atılamayan kurşun kemiklere yerleşir ve senelerce kalır.
Az miktarda kurşun bile çocuğun mental ve fiziksel gelişimini etkiler ve çocuk ne kadar küçükse göreceği zarar da o nispette fazla olur.
Kurşunun en büyük etkisi beyin gelişimi üzerinedir ve kalıcı hasarlara yol açabilir; IQ azalması, dikkat eksikliği, davranış bozukluklarına sebep olur.
Yüksek miktarları çocuklarda ve erişkinlerde böbrek ve sinir sistemini zarara uğratabilir; çok yüksek miktarları ise kusma, ishâl, havale, şuur kaybı ve ölüme sebep olur.
Kurşun zehirlenmesinin teşhisi başlangıçta çok zor olabilir; sağlıklı görülen insanlarda kanda fazla miktarda kurşun tespit edilebilir.
Kurşun zehirlenmesinin belirtileri
Çocuklardaki belirtiler: Huzursuzluk, iştahsızlık, kilo kaybı, halsizlik, karın ağrısı, kusma ve kabızlık, öğrenme güçlüğü.
Yeni doğandaki belirtiler: Öğrenme güçlüğü, büyümede yavaşlama
Erişkinlerdeki belirtiler: Kan basıncı yükselmesi, zihinsel fonksiyonlarda azalma, kol ve bacaklarda ağrı-hissizlik ve karıncalanma, kas zayıflığı, baş ağrısı, karın ağrısı, hafıza kaybı, sperm sayısında azalma ve anormal spermler, erken doğum ve düşükler.
Gelelim neticeye
BİR: Ülkemize ithal edilen pirinçlerde de yüksek miktarda kurşun bulunması mümkündür ve özellikle çok pirinç tüketenler yavaş yavaş zehirleniyor olabilirler.
İKİ: Aslına bakarsanız pirinçte GDO ve şimdi de tehlikeli miktarlarda kurşun çıkmasının müspet bir tarafı da var.
Pirinç GDO’ suz da kurşunsuz da olsa öyle “matah” bir gıda değildir ve bu vesile ile insanlar pirinçten uzaklaşır ve yerine “bulgur” kullanmaya alışırlarsa çok da iyi olur.
ÜÇ: Pirinç tüccarlarına gelince.
Onlar bu kadarcık kurşunun zararlı değil hatta faydalı bile olduğunu iddia edebilir, hatta “Ayrıca kurşun ücreti istemiyoruz ya” da diyebilirler.
DÖRT: Her zaman söylüyorum; “güvenli gıda ve doğru beslenme” sağlıklı yaşamanın olmazsa olmazlarıdır.
KAYNAKLAR
1. http://www.ahmetrasimkucukusta.com/2013/04/04/haftanin-haberi/gdo-lu-pirinc-skandali/
2. http://healthland.time.com/2013/04/11/high-levels-of-lead-found-in-imported-rice/
3. http://www.hc-sc.gc.ca/ewh-semt/pubs/contaminants/dhhssrl-rpecscepsh/index-eng.php
