Sosyal Güvenlik Kurumu 12 Mayıs 2010 tarihli Resmi gazetede yayınlanan bir tebliğle sigortalıların raporlu oldukları sürelerde işyerinde çalışmadıklarına yönelik bir ‘Çalışılmadığına Dair Bildirim İşlemleri’nin internet üzerinden yapılmasına yönelik bir zorunluluk getirdi. Bu zorunluluğun uygulamasına ilişkin olarak da SGK yönetimi 2010/66 sayılı SGK genelgesi yayınlandı. Ancak SGK, tebliği açıklamak için kaleme alınan genelge o kadar anlaşılmaz kaleme alınmıştı ki, bu seger de bir duyuru ile yeniden açıklama yapmaya çalıştı. Bu kadar basit bir konuyu dahi, içinden çıkılmayacak şekilde anlaşılmaz hale getirmeyi nasıl başardıklarını hayretle izliyorum. Sanıyorum izlemeye de devam edeceğiz.
Sigortalılar iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık (doğum) hallerinde Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan istirahat-rapor parası denilen geçici iş göremezlik ödeneği almaktadır.
Sosyal Güvenlik Kurumu 12 Mayıs 2010 tarihli Resmi gazetede yayınlanan bir tebliğle sigortalıların raporlu oldukları sürelerde işyerinde çalışmadıklarına yönelik bir ‘Çalışılmadığına Dair Bildirim İşlemleri’nin internet üzerinden yapılmasına yönelik bir zorunluluk getirdi.
Bu zorunluluğun uygulamasına ilişkin olarak da SGK yönetimi 2010/66 sayılı SGK genelgesi yayınlandı. Ancak SGK, tebliği açıklamak için kaleme alınan genelge o kadar anlaşılmaz kaleme alınmıştı ki, bu seger de bir duyuru ile yeniden açıklama yapmaya çalıştı. Bu kadar basit bir konuyu dahi, içinden çıkılmayacak şekilde anlaşılmaz hale getirmeyi nasıl başardıklarını hayretle izliyorum. Sanıyorum izlemeye de devam edeceğiz.
Bildirmeyene hukuksuz ceza geliyor
İşverenler, sigortalılarca hak edilen istirahat süresini takip eden 5 iş günü içinde elektronik ortamda Kuruma gönderecekler. Aslında uzun yıllardır sosyal güvenlik sisteminde taahhütname olarak kağıt ortamında kullanılan ve işçinin işyerinde çalışmadığına yönelik bir denetimi amaçlayan bir sistem bu.
Burada yeni olan husus, bildirim yapmayan işverenlere yüklü para cezalarının uygulanacak olmasıdır.
Tebliğle yapılan düzenleme ile istirahat süresini takip eden 5 iş günü içinde sisteme girilmemesi halinde idari para cezası uygulanacağı belirtilmiş. bu tebliği yazanlar ya uzaydan gelmiş, ya da Türkiye gerçeklerinden haberdar değil. Çoğu zaman raporlu personelin söz konusu raporları getirmesi uzun zaman alıyor.
Gelen tepkiler nedeniyle hemen tebliğle getirdiği düzenlemeden çark edip geri vitese takan SGK yönetimi 2010/66 sayılı SGK genelgesi ile idari para cezası uygulamasını yumuşatmış.
Buna göre; Sigortalıların istirahat raporlarını işverenlerine ibraz etmelerine rağmen, çalışılmadığına dair bildirimi e-sigorta yoluyla 5 iş günü içinde göndermeleri istenecektir.
Yine, istirahat raporları sigorta müdürlüğüne intikal ettiği halde bildirim yapılmamış olan işyerlerine SGK müdürlükleri tarafından bir yazı gönderilerek sigortalının raporlu olduğu sürelere ilişkin ‘Çalışılmadığına Dair Bildirim İşlemleri’nin internet üzerinden yapılması istenecek. Sigorta müdürlüğünün yazısına rağmen çalışılmadığına dair bildirimi e-sigorta yoluyla 5 iş günü içinde göndermeyen işverenler hakkında 2 aylık brüt asgari ücret (2 * 729 TL) idari para cezası (2 asgari ücret) uygulanacak.
Öte yandan SGK Müfettişleri veya SGK Kontrol Memurları tarafından işyerlerinde yapılacak denetimlerde bu bildirimin geç yapıldığının tespiti halinde idari para cezası tebligata gerek kalmadan uygulanacak deniliyor. Şimdi ceza uygulanacak mı, uygulanmayacak mı belli değil. Daha ötesi cezanın yasal dayanağı olduğu belirtilen maddenin burada geçerli olması biraz şüpheli görünüyor.
10 gün ve daha kısa süreli raporların bitimi tarihinden itibaren 5 iş günü içerisinde, 10 günden fazla süren raporların ise sigortalının talebi halinde 10’ar günlük dilimler halinde sisteme girilmesi gereklidir. Örneğin, 45 gün rapor alan sigortalı için 10 gün + 10 gün+ 10 gün + 10 gün+ 5 gün olmak üzere 5 parça halinde ‘Çalışılmadığına Dair Bildirim Girişi’ yapılması gerekiyor. Ancak, 10 günden fazla istirahat alan sigortalıların 10’ar günlük dilimler halinde almak istediklerine ilişkin işverenlerine talepte bulunmamaları durumunda bildirim girişlerinin, raporun bitiş tarihinden itibaren 5 iş günü içinde yapılması gerekecek.
1 veya 2 günlük raporlar
Yine, 2010/66 sayılı SGK genelgesiyle sigortalıların bir gün istirahat alması durumunda dahi iş göremezlik belgesi düzenleneceği belirtiliyor. Yani, sigortalıların hastalanmaları halinde 1 veya 2 günlük rapor alınması durumunda SGK tarafından istirahat-rapor parası denilen geçici iş göremezlik ödeneği verilmiyor. Bu nedenle bir çok işyeri 2 günlük süreler için işçinin ücretini tam ödeyip, sigorta primini de yatırıyordu. SGK Genelge ile istirahat parası verilmeyen bir-iki günlük süreler için bildirim zorunluluğu getirmişti.
Ancak, SGK yönetimi ne yazıldığını tam olarak anlayamadığı için genelgeye basın ve uygulamacılardan çok sayıda tepkiler geldi. SGK genelgesinden sonra bir duyuru da yayınlayarak yeniden çark etti.
Buna göre sigortalıların işkazası ve meslek hastalığı nedeniyle bir veya iki gün istirahat alması durumunda dahi iş göremezlik belgesi düzenlenecek ve işverenler tarafından sisteme girilecektir. Ancak, hastalık sebebiyle 3 günden az süreli düzenlenen istirahat raporlarına istinaden çalışılmadığına dair bildirimlerin yapılmasına gerek bulunmamaktadır. Sigortalıların hastalanmaları halinde 1 veya 2 günlük rapor alınması durumunda SGK tarafından istirahat-rapor parası denilen geçici iş göremezlik ödeneği verilmemektedir.
