Bir grup dantellektüel, Kurban Bayramını hayvan katliamı olarak algılamaktadır. Buna karşın bir başka grup ta yılbaşında kesilen hindiler için hindi katliamı yapıldığını ileri sürmektedir. Oysa ki her ikisi de eti yenen bir hayvan. Ve insanın beslenme ihtiyacını karşılamaktadır. İnsanın beslenme amaçlı hayvan öldürmesi tamamıyla doğal ve her açıdan meşru/legal bir durumdur.
Burada ön plana çıkan konu, kesim amacının içeriğidir. Birisi tamamıyla eğlence amaçlı, diğeri ibadet amaçlı bir olaydır. Ama insanların yığınsal olarak yaşadığı kentsel mekanlarda hayvanların kesimi genelde görülmemektedir. Aynı şekilde yılbaşı eğlencesi için kesilen hindiler çoğunlukla marketlerden satın alınmaktadır.
İbadet amaçlı kesilen kurbanlar da toplu kesim yerlerinde veya mezbahalarda kesilmektedir. Çünkü kentsel mekanlarda kurban kesimi vekalet ile başka birine devredilmektedir. Bu nedenle bu ibadet de özden (orijinindan) uzaklaşılmıştır. Oysa ki insanların ellerinden geldiğince kurbanlarını ya kendileri kesmeleri ya da en azından kesilen kurbanın başında bulunmaları gerekmektedir. Çünkü ibadetin çıkış nedeni vekalet sistemiyle büyük ölçüde kalkmakta, kurban olayı bu yöntemle sadaka fitre veya zekat kavramıyla benzeşmektedir.
Çünkü İslam Dini sistem olarak, kurban kesilerek ve bunu paylaştırarak toplumdaki yatay adaletin korunmasına katkıda bulunmak istemiştir. Kurban kesimi günümüzde bir çok açıdan özünden uzaklaşmıştır.
- Vekalet sistemiyle kesilen kurbanların paylaştırılması yapılmayıp çoğunlukla vakıf, dernek vb. hayır kurumlarına bağışlanmaktadır. Yani fiilen bir adalet dağıtımı söz konusu olamamaktadır.
- Kurbanın kesilme amacı değişmiş ve büyük bir amaç sapması ortaya çıkmıştır. Kurban etinin dağıtımıyla sağlanacak fayda günümüzde kalmamıştır. Çünkü kurban kesenler kestikleri kurbanın çok çok az bir bölümünü en yakınlara verip geri kalanını derin donduruculara doldurmak veya zula yapmak suretiyle depolama amaçlı kurban kesmektedirler.
- Yine vekalet sistemi nedeniyle kurbanlık hayvanın başında bulunulmadığından hayvanın kesilmesi/boğazlanması görülememekte böylece hayvan canını teslim ederken insanoğlu bu tür gerekli içsel mesajları alamamaktadır. Ayrıca yine bu mekanlarda bulunulmayarak insanoğlu sadizm duygularını tatmin edememektedir.
- Tamamıyla Allah’a yaklaşmak için kesilmesi gereken kurban, gösteriş amaçlı kesilerek reelde Allah’tan uzaklaşılmaktadır.
Kurban keserek Allah’a nasıl yaklaşılır?
Kurbanın boğazlanması mı, akan kanı mı, can çekişmesi mi insanı Allah’a yaklaştırmaktadır. Yüzeysel olarak düşündüğümüzde bu soruları sorabilir her insan. Oysa ki kurban keserek insan (niyet olarak) Allah için dini gereklilik için maddi bir külfete katlanmaktadır. Yani malından bir kısmını Allah için kullanmaktadır. Gerçi günümüzde bu amaçtan çoğunlukla uzaklaşıldığını bilsek te biz burada olayın çıkış nedeni hakkında yorumlamada bulunmaktayız.
İnsan, Allah’a en çok secde anında yakın olur. Çünkü herkesin ayak bastığı zemine kafasını koymuştur ve alnındaki çakralar açılmış gururu ve benliği ayak basılan yer hizasına inmiştir. Ve alın yerde gözler kapalıdır. Bu an Allah’a en yakın olunan zamandır. Uzakdoğuda gördüğümüz “yoga” seansı gibi.
İnsan Allah’a en çok başka nasıl yakın olur o zaman? Elbette Allah’ın verdiği canın verilişi veya teslim edilişi anında. Tabi kurban kesilirken (bunu düşünenler için) canın teslim edilişini izlemek dünya hayatının faniliğini insanlara düşündürmesi gerekir. Dünyanın faniliği düşüncesi arttıkça insanoğlu Allah’a yaklaşmaktadır. Canı yaratan veren Allah (yenilen ve zarar verici hayvanlar için) bu emaneti alma yetkisini insanlara vermiştir. Kurban keserken bir canın ne kadar zor verildiğini, bir canın ne kadar önemli olduğunu düşünsünler diye. Hatta hatta içlerinde vahşet duygusu olan insanların elleri kana değerek bu duygularını tatmin etsinler diye. Bu anlamda belki de kurbanı kesme ve onu doğrama, içlerinde vahşet olan insanların kısa süreliğine de olsa bu duygulardan arınması, deşarjıdır.
İLMİHAL BİLGİLERİ (KURBAN DİNİ İBADETİNİN UYGULANMASI):
KURBAN
Kurban, ibadet niyeti ile belirli zamanda, belirli nitelikleri taşıyan hayvanı, Allah’ın hoşnutluğunu kazanmak amacı ile kesmektir. Kurban kesmek, mali bir ibadettir. Allah’a bir şükran, bir teşekkür borcudur. Kurban kesen, Allah’a yaklaşmış, O’nun hoşnutluğunu kazanmış olur.
Kurban kesmek mal ile yapılan bir ibadettir ve vacibtir. Hicretin ikinci yılında emredilmiştir.
Zenginlerin, kestikleri kurban etlerinden fakirleri yararlandırması, müslümanlar arasında sevgi ve kardeşlik duygularını güçlendirir. Varlıklı insanlarla birlikte yoksullar da sevinir. Kurbanla gelen bu sevinç toplumun huzur ve mutluluğunu arttırır.
Sevgili peygamberimiz: «Kim (mal) genişliği bulur da kurban kesmezse bizim mescidimize yaklaşmasın.» (et-Terğib ve’t-Terhib, c.II, s.155) buyurarak kurban kesmenin zenginler için önemli bir görev olduğunu belirtmiştir.
Kimler Kurban Keser
Aşağıdaki şartları taşıyan kimselerin kurban kesmesi vaciptir:
1) Müslüman olmak,
2) Akıllı olmak,
3) Erginlik çağına gelmiş olmak,
4) Hür olmak,
5) Mukim olmak (Yani misafir olmamak),
6) Nisab miktarı mal veya paraya sahip olmak. (Kurban nisabında mal ve paranın üzerinden bir senenin geçmesi şart değildir.)
Kurban kesiminin vakti, kurban bayramının birinci, ikinci ve üçüncü günüdür. Üçüncü günün akşamından sonra kurban kesilmez.
Hangi Hayvanlar Kurban Edilir
Hayvanlardan sadece koyun, keçi, sığır,manda ve deve kurban edilir. Bunlardan koyun ile keçi bir yaşını, sığır ve manda iki yaşını, deve beş yaşını bitirmiş olmalıdır. Ancak, koyun altı ayını tamamladığı halde bir yaşını doldurmuş gibi gösterişli olursa kurban edilebilir. Keçi için böyle bir durum yoktur, bir yaşını doldurması şarttır.
Koyun ve keçi bir kişi için kurban olur. Sığır, manda ve deve birden yedi kişiye kadar ortaklaşa kurban edilebilir.
Tercih edilen kişinin kurbanını kendisi kesmesidir. Ancak, kendi beceremezse başkasını vekil eder ve niyet edip kesilirken kurbanına bakar, şahit olur.
Kurbanın eti üçe taksim edilir. Bir parçası kendi ailesine nafaka, ikinci parçası ahbab-ı yarana ziyafet, üçünçü parçası da fakirlere sadaka olarak verilir.
Kurban derisi satılamaz. Evde seccede yapılabilir, ya da fakirlere veya hayır kurumlarına bağışlanabilir.
Kurbanla ilgili diğer sorularınız için
Diyanet işleri Başkanlığı’nın http://www.diyanet.gov.tr/turkish/soruliste.asp?bolum=20 linkini tıklayabilirsiniz.
ESENLİK DİLEKLERİMLE..
Ülkemizdeki çarpık şehirleşme ve plansızlık ibadet hayatımızı da mahvetmektedir. Ayrıca apartman yaşamında bir çok insani özellik ve ibadet zorunlu olarak kaybedilmiştir ve hala kaybedilmektedir.
Kurban olayı da diğer ibadetlerde olduğu gibi çok boyutsaldır. Bedensel, ruhsal ve şuursal olarak bu ibadeti de düşünmek ve anlamak ve şifrelerini çözmek gerekir.