Kendi Yolunda Banu Kırgız

 Edebiyat söyleşisinde kitabın ve hem kendi öykü serüvenini hem de öykü kuramı ile ilgili keyifli bir söyleşi gerçekleştirdik. Çocukluğunu, çocuk edebiyatı ve yayıncılığını konuştuk.

  Merhaba, Banu Kırgız Kimdir?

-İstanbul Bilgi Üniversitesi  Medya İletişim Sistemleri bölümünden mezun oldum. Eğitim Koçluğu Masal Terapi, satış pazarlama eğitimleri aldım. Fuar, reklam, Televizyon, dergi sektöründe çok değerli firmalarda çalıştıktan sonra 17 yıldır Yayınevi sektöründeyim. Telif hakları, satış pazarlama bölümlerinde açıştım. Halen Final Kültür sanat Yayınlarında tanıtım temsilciliği yapmaya devam ediyorum.

Bir  çocuk hikaye kitabının yolculuğunu anlatın bize…

–Önce editör imla hatalarını, devrik cümleleri düzeltir. İmla hatalarını düzeltir. Okura okunacak hale getirir. Kitap yabancı, çeviri kitap ise yine editörler tarafından içeriği kontrol edilir. İkinci aşama olarak da çalıştığımız çizer tarafından kitabın çizimleri bize gönderilir. Çizimlerde yine editör kontrolünde kontrolü yapılır. Metin ile çizerin çizdiği aynı paralele de olmalıdır. Yazar kitabın kahramanı ördek ise martı çizimi olmamalıdır. Grafiker tarafından da bilgisayar ortamında çizerin çizdikleri tasarlanır. Kitabın kapağı yine çizerin çizdiği görseller ile bilgisayar ortamında tasarlanır. En son matbaa’ya gönderilir. Matbaa’da kitabın boyutuna, kağıt cinsine kadar karar verilir. Ayraç veya kitabın afişi olacaksa buna da karar verilir. Çeviri kitaplar zaten sadece çevirisi yapılır ve çizimi ve tasarımı aynı şekilde matbaa’ya verilir.

Yaptığınız etkinliklerden bahsedelim… Etkinlik heybenizde neler var?

–Kitabın yolcuğunu matbaa’ya giden sürecini çocuklarla paylaşıyorum. Her hikaye kitabına özel yaratıcı çalışma soruları ile birlikte ve paralel aktiviteleriyle öğrencilerimiz ile buluşuyorum. Özellikle yaratıcı olmak için gerekli zihin haritamızı yönergeleriyle öğrencilerimize öğretiyorum. Amaç onlara lezzetli balık vermek değil olta ile nasıl balık yakalayabileceklerini öğretmek.

Yaratıcı Yazma ve Düşünce Atölyesinde yaptığınız etkinlikler nelerdir?

– Atölyede önce kitabı okuyoruz. Ardından yaratıcı düşünme  teknikleri kullanarak kitabı yeniden kurguluyor ve kitaptan yola çıkarak bir masal kahramanı yaratıyoruz. Yaratıcı Yazma tekniklerini kullanarak yeni bir hikaye yazıyoruz.

Birlikte yazma serüveninde sizi en çok etkileyen veya en ilginç  anınızı anlatır mısınız?

–Öğretmen ve öğrencilerimizle bu etkinlikler ile birlikte aramızda çok özel bir bağ oluyor. Neredeyse tüm etkinliklerime ve organize ettiğim tüm yazar etkinliklerine katılan öğrencilerin etkinliklerimden feyz alarak öykü yarışmalarında birkaç öğrencinin ödül aması ve mezun olduktan sonra da beni bırakmayacaklarını ve ortaokul öğretmenlerine bizim etkinliklerimize devam etmek istediklerini söylemeleri ve bir okulda yine yaratıcı yazma tekniklerini anlattığım 1. Sınıf kitabımız olan “Uyku Canavarı” kitabı ile beraber uyuduğunu ve benim anlattığım gibi yaratıcı yazma masallarını yazdığını iletmesi 😊

İlköğretim ve lise sınıfları için neler yapıyorsunuz?

–Anaokulunda liseye kadar her hikaye kitabımızın atölye çalışmasını yaratıcı sorular, çizgi film ve animasyon ve çizim çalışmaları ile kurguluyorum. Her seviyede çeşitli değerli yazarlarımızın organizasyonunu da ben yapıyorum. Öğrencileri yazarları ile buluşturuyorum. Bazen yazarımızda evvel kendim de yazarın hikaye kitabının etkinliğini yapıyorum aslında onları yazarın etkinliğine hazırlıyorum. Merak ettirtiyorum. Ve öğrencileri yazarla ile buluşana kadar benim etkinliğimdeki etkinliklerle yazarımızı dört gözle bekliyorlar.

Atölye sonunda çocukların kazanımları nelerdir?

– Yazarlık ve yazma süreçleri hakkında bilgi edinirler.  Eğlenerek yaratma fikrinden keyif alırlar.  Yaratıcı yazım, dil becerilerinin ve hayal güçlerinin gelişimine katkıda bulunur. Yaratıcı yazma yeni ve farklı sözcükler öğrenmeyi destekler, farklı ifade biçimlerine başvurma, konulara farklı açılardan bakabilme ve söz konusu farklı bakışları en rahat şekilde ifade edebilme yetilerini geliştirir.

Yazar kitabını yazarken nelerden ilham alır?

–Doğa ve Sanat en temel ilham kaynakları ve artık piyasada çok değerli yazarların yaratıcı yazma tekniklerini anlatan kitaplarından yararlanmakta çok faydalı. Müzeye gitmek, ülkeleri gezmek, doğadaki her canlıdan ilham alarak masallarını yazabilirler. Bir kitaptaki bir cümle veya bir çizgi fildeki bir karakterden ilham alarak kendi masallarını oluşturabilirler. Bir meyve, eşya, insan ..vb her şey bizim masal kahramanımız olabilir. Sanat ile ilgilenmek veya doğada yürürken bir sümüklüböcek veya karınca  bize ilham olup masal kahramanımız olabilir. Veya okuduğumuz çocuk veya yetişkin kitaplarında benimsediğimiz bir kitap kahramanını farklı özelikler katarak bizim hayal gücümüz ile kendi masal kahramanımız haline getirebiliriz.

Çizgi roman ve karikatür aynı mıdır?

-Asla. 😊 Bunun ayrımını öğrencilerimize mutlaka anlatıyorum. Çizgi roman  panellerden oluşur; bir olay örgüsünü, öyküyü anlatan illüstrasyonlar ve konuşma balonları vardır..  Ek olarak ses efektleri, monologlar, diyaloglar yer alır. Karakterlerin duygu durumlarını da göstermesi için bolca ünlem işareti, düşünme kutucukları ve görsel öğeler kullanılır. Çizgi romanlarda  karakterler gerçekte olmayan hayali karakterlerdir. Tek bir kitap içinde farklı hikayeler ya da uzun bir hikaye olarak da kurgulanabilmektedir.  Çizgi romanlarda da masallar gibi hayal ürünü karakterler yer alır.

Karikatür ise: bir şeyin, bir kimsenin, bir olayın alaylı, insanı güldürecek ve güldürürken de düşündürecek, abartılı bir biçimde çizilmiş resmidir.

Hobilerimize ve ilgi alanlarımıza göre kitap yazabilir miyiz?  Etkinliklere katılım oranı nedir?

–Zaten bence kesinlikle kendi ilgi alanımızdan başlayarak kitap yazmamız bize ve okuyuculara ekstra keyif verecektir. Keyif aldığınız konu hakkında kitabınızı yazmanız ortaya harika bir roman/..vb türü ne olursa olsun harika bir tür çıkacaktır.

Etkinliklere katılım oranı öğretmenlerimizin ve okulun planına göre titizlikle hazırlandığı için genelde tüm öğrencilerin katılımı yüksek oluyor. Okulun öğrenci sayısına göre etkinliğe katılım oranların değişiyor. Genelde etkinlik yaptığımız okullardaki hangi seviyeye etkinlik yapıyorsak o sınıfta hasta gelmeyen ve istisna durumu olan öğrenciler hariç tüm öğrenciler etkinliklerimize katılıyor.

Çocuklar atölye boyunca tartışarak ve eğlenerek cevap arıyor. Atölye çalışmasında ayrıca yazar ve çizer videoları yer alıyor. Tüm atölye interaktif olarak gerçekleştirilmektedir.

Küçülen dünyada, çoğalan edebiyat alanındaki hayallerin ve hedeflerin?

–Hedefim Tüm Türkiye’deki ilgili öğretmenlerin okullarında etkinliklerime devam etmek. Daha fazla ve farklı proje üretmeye devam etmek. Gelecek nesillere hobileri olarak olsun veya meslek olarak masal yazma ilhamını ve bunun tekniklerini kendi sunumlarım aracılığı ile vermek. Etkinlik yaptığım okullardaki öğrencilerin bu etkinliklerin de tuzu olduğumuzu bilerek onların ödüller almasına neden olmak. Ulaşabildiğimiz her okula yaratıcı yazma ve düşünme tekniklerini anlatabilmek ve yine onların gelecek yazarlarımız olmasını sağlamak. Gelecek nesillerde her ilimizden fazla fazla çocuk yazarları çıkmasında tuzumun olmasını isterim.

Hayalim Türkiye’de her ilde çocuk kütüphanesi ve kitap kulüplerinin olmasına destek olacak projeler yapmak veya bu işi yapanlarla işi büyütmek. Kendim de hobi olarak hikaye yazıyorum bu hikayelerimin çocuklar ve yetişkinler tarafından okunması.

Hobileriniz?

-Sinema, astroloji, kitap -dergi okumak

Dilin, duygu ve düşüncelerin, çocukların yansıması olan  çocuk edebiyatının günümüzdeki yeri nedir?

–Nitelikli yayınevlerinin çoğalmasıyla ve bu yayın evlerinin hem nitelikli kitapları, yazarları ve yaptıkları seminerler ile günümüzdeki yeri gelişiyor. Türkiye yayıncılar birliği istatistiklerinde güncel olarak tüm gelişmeleri takip edebiliriz.

Ekleme olarak da “Ayna Ayna Söyle Bana” adlı kitabım sektörde bir ilk. Yetişkin ve çocuk hikayeleri bir arada amacım farklı daha evvel yapılmayan bir şeyi yapmaktı ama bu proje çok spontane gelişti. Çalıştığım firmamdaki patronum bizim eğitimlerimize çok katkıda bulundu. Her ay sanat ile ilgili bir dal ile ilgili iş arkadaşlarımla sohbetlerimizi yapardık. Aynı zamanda yaratıcı yazma eğitimleri aldık. O sırada yazdığım hikayelerimi geliştirdim ve eklemeler yaptım. Ancak bir sorun vardı. Yetişkin hikayeleri ve çocuk hikayelerimin hepsini nasıl bastıracaktım. Bu hikayeleri keşke bir kitapta basabilsem dedim. Ancak bu mümkün değildi. Çünkü daha evvel böyle kategoride bir kitap yoktu. Ben de içimden dedim ki neden olmasın sektörde bir ilki gerçekleştireyim istedim. Hedef kitle olarak yetişkin ama yetişkinler de çocuklarına benim kitabımdan çocuk hikayelerimden seçki yaptığımda çocuklarına okusun dedim. Lise ve üniversite öğrencileri de benim kitabımı okuyup muadillerini yapsın istedim. Bir ilkti. Ve manevi Amcam Doğan Başak Amcamın bana yaptığı sürpriz ile kitabım basıldı. Umarım beğenilir ve örnekleri çoğalır. Yetişkin hikayelerim gerçek, hayal ürünü ve yaratıcı yazma tekniklerinin bir arada olduğu öykülerden oluşuyor. Özellikle şunu vurgulamak istiyorum ki hikayelerdeki aktarılan duygular, olaylar tamamen yaratıcı yazma teknikleri ile yazdığım hikayelerdir. Bir Stephan king veya Edgar Ellan Poe hikayelerinde nasıl korku içerikli hikaye düşünüp yazıysa ve bunlar tamamen hayal ürünü ise benimkilerde bir o kadar hayal ürünüdür. Tabii ki baharat olarak gerçek yaşadığım olayları da hamur olarak katmışımdır. Bu kitabımım serisine devam edeceğim. Bu kitap ile kaç kişinin satın aldığı benim için önemi yok. Çünkü çok satan bir kitap satmak istesem çok uzun yıllar yayınevinde çalışan biri olarak ona göre bir eser hazırlayabilirdim ama ben, benim içime sinen ve benim kitabımı okumak isteyenlerle devam etmeyi tercih ediyorum. Lise öğrencileri ve üniversite öğrencileri olmak üzere 18 üstü tüm yetişkinler bu kitap için benim hedef kitlemdir.

***

Türk ve Dünya kültürüne katkı sağlayan Banu Kırgız’a edebiyat yolunda başarılar …