Kamu Kurumlarında Emekli İşçi Çalışabilir mi?

Emeklilerin kamu kurumlarında çalışması konusunda sorunlarla karşılaşılmaktadır. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’ndaki “Kamu idareleri” kavramı, 10.12.2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu (RG: 24.12.2003 / 25326)’nda (m.3/a) belirtilen kamu idareleri ve kamu iktisadi teşebbüsleri ile bunların bağlı idare, ortaklık, müessese ve işletmeleri ve belirtilenlerin ödenmiş sermayesinin yüzde 50’sinden fazlasına sahip oldukları ortaklık ve işletmelerden Türk Ticaret Kanunu’na tabi olmayanlarla özel kanunlarına göre personel çalıştıran diğer kamu kurumlarını (5510 s.K.m.3/21) kapsamaktadır.

5335 sayılı Kanun’un (RG: 27.04.2005 / 25798) 30’uncu maddesinde yer alan hükme göre ise; herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanlar bu aylıkları kesilmeksizin; genel bütçeye dâhil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal güvenlik kurumları, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde

ve sermayesinin %50’sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklarda herhangi bir kadro, pozisyon veya görevde çalıştırılamaz ve görev yapamazlar.

Dolayısıyla 5335 sayılı Kanun’un 30’uncu maddesinde, 5510 sayılı Kanun’da tanımlanan kamu idareleri tanımından daha geniş bir tanım yapılmıştır. 5335 sayılı Kanunun 30’uncu maddesinde, 5510 sayılı Kanun’da ki “Türk Ticaret Kanunu’na tabi olmama” şartı gözetilmemiş ve sermayesinin %50 sinden fazlası kamuya ait her türlü kamu kurum ve kuruluşunda emekli çalıştırma yasağı getirilmiştir.

Bu doğrultuda, “herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan” emeklilik veya yaşlılık aylığı alanlar, genel bütçeye dâhil dairelerin, katma bütçeli idarelerin, döner sermayelerin, kefalet sandıklarının, sosyal güvenlik kurumlarının ve bütçeden yardım alan kuruluşların kadrolarına açıktan atanamazlar. Bu hükme aykırı hükümleri bulunan yasaların da uygulanması mümkün değildir.

Bu anlamda, emeklilik veya yaşlılık aylığı almakta iken emeklilik veya yaşlılık aylıkları ve/veya diğer tazminatları kesilmeksizin atanmaya, çalıştırılmaya veya görevlendirilmeye izin veren kanun hükümleri ile 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu’nun ek 11’inci maddesine göre 1.1.2005 tarihinden önce alınmış Bakanlar Kurulu kararları uygulanmaz.

Aşağıda belirtilen görevleri ifa edenlerin emekli aylıkları kesilmez:

a) Cumhurbaşkanlığına seçilenler,

b) Dışarıdan Bakanlar Kurulu üyeliğine atananlar,

c) Yasama Organı üyeliğine seçilenler,

d) Mahalli idareler seçimleri sonucuna göre görev alanlar,

e) Sadece toplantı veya huzur ücreti ya da hakkı ödenen görevleri yürütenler ile yönetim ve denetim kurulu üyeliği ücreti karşılığında görevlendirilenler,

f) Yaş haddini aşmamış olmaları kaydıyla her derece ve türdeki örgün

ve yaygın eğitim kurumlarında ders ücreti karşılığı ders görevi verilenler (üniversitelerde ders ücreti karşılığı ders görevi verilenler hakkında yaş haddini aşmamış olmaları kaydı aranmaz.)

g) Vakıf üniversitelerinde görev alanlar,

h) Özel kanunlarında emeklilik veya yaşlılık aylığı kesilmeksizin çalıştırılma veya görev yapma hakkı verilenlerden Cumhurbaşkanı tarafından atananlar, Bakanlar Kurulu kararı veya müşterek kararname ile atanan veya görevlendirilenler ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’nce yapılan seçimler sonucunda görev verilenler

i) 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 60’ıncı maddesinin (a) fıkrası uyarınca Yasama Organı üyeliğinin bitiminden sonra öğretim üyesi olarak atanmış olanlar,

hakkında uygulanmaz.

Özetle, Cumhurbaşkanı tarafından atananlar, Bakanlar Kurulu kararı veya müşterek kararnameyle atanan veya görevlendirilenler, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nce yapılan seçimler sonucunda görev verilenler ile yükseköğretim kurumlarının öğretim üyeliklerine ve Sağlık Bakanlığı’nın tabip ve uzman tabip kadrolarına yapılacak atamalar bu kapsamda bulunmamaktadır.

Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanlar bu aylıkları kesilmeksizin; genel bütçeye dâhil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal güvenlik kurumları, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin yüzde 50’sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklarda herhangi bir kadro, pozisyon veya görevde SGDP – Sosyal Güvenlik Destek Primi ödeyerek dahi çalıştırılamaz ve görev yaptırılamazlar.

Kamu Kurum ve kuruluşlarında emekli işçi (4/a sigortalısı), emekli esnaf ve bağımsız çalışan (4/b sigortalısı), emekli memur (4/c sigortalısı), banka ve sigorta sandıkları emeklileri (506 s.K.gm.20) vb elemanlar çalıştırılamamakta ve çalışırlarsa yaşlılık veya emeklilik aylıkları kesilmektedir.