İstanbul’ da İki Avrupalı (Bir Konser Duyurusu)

Cemal Reşit Rey konser salonunda 11-Kasım-2010 Perşembe günü saat 20’de başlayacak İstanbul’ da İki Avrupalı adlı konserin projesi Hakan Talu’ ya ait. Bu iki Avrupalı’ dan biri bizde bilinen adıyla Ali Ufki Bey, yani Wojciech Bobowski; diğeri ise İstanbul’a teammül gereği rehin olarak gelen Boğdan Prensi Dimitri Kantemir’ dir. Konserin solistleri Prof. Erol Deran ve Esma Başbuğ. Türk Musikisine meraklı olan herkesin bu konseri dinlemekten büyük zevk duyacaklarından hiç şüphem yok.

16 ve 17.yüzyıl  İstanbul’na  ait saz ve söz eserlerinin büyük bir çoğunluğu bu şehirde yaşamış iki Avrupalı sayesinde günümüze ulaşmıştır. Bu Avrupalılardan ilki bir Leh asilzadesi olan ve genç yaşalarında Kırım Türkleri tarafından esir alınarak İstanbul’a getirilen Wojciech Bobowski   (1610-1675)   yani bizde daha çok bilinen bilinen adı ile Ali Ufki Bey, diğeri ise İstanbul’a teammül gereği rehin olarak gelen Boğdan Prensi Dimitri Kantemir (1673-1723) dir.

Ondokuz yıl Enderunda müzisyen ve hoca  olarak bulunan daha sonra Divan-ı Humayunda tercümanlık yapan Ali Ufki bey’in  içinde beşyüzden fazla nota  bulunan ve büyük bir kolleksiyon olarak düşünebileceğimiz “Mecmuay-ı saz u söz” isimli eserinin orjinali  bugün Londra’da British Library’da bulunmaktadır.

Ali Ufki Bey’in vefatından on iki yıl sonra 1687 yılında   İstanbul’a rehin olarak gelen  Boğdan Prensi Dimitri Kantemir  çeşitli aralıklarla  1710 senesine kadar üç defa İstanbul seyahat etmiştir. Yirmi iki yıl bu şehirde yaşayan Kantemir,  Sultan II.Ahmed’e takdim edilmek üzere  “Kitâb-ı ‘ilmü’l mûsiki ‘alâ vechi’l hurûfât” yani  kısaca  Kantemiroğlu edvarı adı ile bilinen kitabı  yazmıştır. Bugün İstanbul Türkiyat Enstitüsü kütüphanesinde bulunan ve iki bölüm halinde hazırlanmış Edvar içinde 350 civarında saz eseri  notası ile kuramsal bilgiler mevcuddur.

İstanbul’da iki Avrupalı projesi Ali Ufki ve Kantemir’in kitaplarındaki bazı eserlerin seslendirilmesi düşüncesi üzerine hazırlanmıştır. Ancak sadece bu iki kitapla sınırlı kalınmamış, her iki yazmada da bulunmayan o devir eserleri ile İstanbul müziğinin tarihsel gelişimininden örnekler vermek için klâsik dönemin farklı bestekârlarının eserleride konser repertuarı içine alınmıştır.

Saz Sanatçıları

Prof-Şehvar Beşiroğlu-Çeng

-Neva Özgen –Kemençe

-Fahrettin Yarkın- Bendir

-Ferruh Yarkın- Kudüm

-Serkan Mesud Halili- Kanun, Santur

-Mete Aslan- Ud, Lavta