İklim Değişikliğine Karşı Yeni Tarımsal Stratejiler geliştirilmelidir.

Küresel ısınma tarımı nasıl etkileyecek?

Sel felaketleri, kuraklık, gıda fiyatlarındaki artışlar ve kıtlık gibi kavramlar, KÜRESEL ISINMANIN hiç de hafife alınmaması gerektiğini ortaya koymaktadır. Kuraklıkların oluşma sıklığı geçtiğimiz 30 yılda iki kat artmış olması, zaten işin ciddiyetini yeterince ortaya koymaktadır. İklim değişikliklerinin etkileri ile ilgili senaryolardan birinde Belçika, Hollanda, Danimarka, Letonya, Estonya ve Litvanya’nın tamamen sular altında kalacağı bekleniyor. Fransa’nn Paris’e, Almanya’nın Berlin’e kadar, İtalya’da Po Ovasının denizle kaplanacağı da tahminleniyor.

Söz konusu iklim değişikliğinin özellikle Akdeniz Bölgesinde tarımı çok etkileyeceği ve bazı bitkilerde örneğin buğdayda %20, çeltikte %30 ve mısırda  %47’ler seviyesinde verim kayıpların yaşanacağı bekleniyor. Bu yönde yapılan birdiğer tahmine göre (Şekil) 2080’lerde bazı ülkelerde tarımsal üretim kapasitesi azalırken, bazı ülkelerde artacaktır.

Afganistan, Arabistan ve Türkiye’nin oluşturduğu bir gurupta verimlilik %15 azalacak;

İran, Irak, Suriye, Pakistan ve Hindistan gibi Asya ülkeleri ile Afrika ülkelerinde ise %50 düşecektir;

Buna karşın Avrupa, Rusya ve Orta Asya’da küresel ısınma sonucu tarımsal verimlilik %15,  İsveç, Norveç, bazı Orta Asya ülkelerinde %35 artacaktır.

S. Arabistan’ın 2016’dan sonra buğday tarımına son verme kararı tüm bu tahminlerin ne derece gerçekçi olduğunun belgesidir[1] (Bu konu önceki bloglarda daha detaylı olarak ele alınmıştır (makale)).

Dünyada çoğalan nüfus, günlük kişi başına kalori tüketimindeki artış ve daralmakta olan ekim alanlarına rağmen, 2050’lerde  %70 daha fazla tarımsal üretime gereksinim duyulacaktır.

Bu beklentilere karşın  bir çok ekolojik kısıt şimdiden karşımıza çıkmaya başlamıştır: Sıcaklık artışı, düzensiz yağış, tuzlanma, su kesmesi gibi bir çok abiyotik ve hastalık, zararlı gibi biyotik fakörler tarımsal üretimi olumsuz etkileyecektir. Peki gerekecek üretim artışı nasıl sağlanabilir? FAO,  fazla üretim”in %9’unun yeni arazilerden, %14’ünün yeni agronomik uygulamalardan ve %77’sinin ise verim artışından sağlanabileceğini tahmin etmektedir.

Dünyanın tek elden tarımsal araştırmalara eğilmesini sağlamak üzere harekete geçen politikacı, bilim adamları ve tüm paydaşlar CGIAR’ı (Consultative Group on International Agricultural Research – Uluslararası Tarımsal Araştırmalar Danışma Merkezi) oluşturulmasına karar vermişlerdir.

Bu merkez de, dünya tarımsal olanaklarındaki olası değişiminde gıda üretimini sürdürebilecek sistem arayışını gerçekleştirmek üzere, kendi bünyesinde bir program başlatmıştır: CCAFS – Research Program on Climate Change, Agriculture and Food Security (İklim Değişikliği, Tarım ve Gıda Güvenirliliği Araştırma Programı). Söz konusu proje üç ana başlığa odaklanmıştır:

Tarım sistemlerinin yeni teknoloji ve politikalara adaptasyonu;

Potansiyel üretim ortamlarına, abiyotik (kuraklık vs.) ve biyotik (hastalık vs.) koşullara uygun yeni genotiplerin geliştirilmesi;

Amaca yönelik gen kaynaklarının belirlenmesi, korunması ve sürdürülmesi

Değişen koşullara en uygun genotiplerin geliştirilmesine yönelik araştırmalar, öncelikle Afrika ve Asya’ya odaklanmıştı. Bu çabalar, özellikle oluşturulan sivil toplum kururluşları ve araştırmaya yönelik dünyaya örnek olacak ortak organizasyonla aşağıdaki gelişmelere olanak yaratmıştır:

African Agriculture Technology Foundation (AATF)’un The Water Efficient Maize for Africa (WEMA) projesi ile çiftçiye ıslahçı hakkı ödemeden, kurağa dayanıklı mısır çeşitleri geliştirmeğe başlamıştır.

Kuzey Afrika Biyoteknolojik İşbirliği (New Partnership for Africa’s Development North Africa Biosciences Network) Mısır, Tunus ve Cezayir, Kanada Uluslar Arası Kalkınma Araştırma Merkezi işbirliğinde 30 araştırmacı ile her ülke için iki kurağa dayanıklı arpa çeşit geliştirme çalışmalarını başlatmıştır.

Mısır’lı araştırıcılar kurağa dayanıklı buğday genotiplerini tarla koşullarında denemeye başladılar bile. Hem de dayanıklılık genini (HVAI1) arpadan alarak.

Yine Hindistan’da “Rice Research Institute” (CRRI) sadece yağmurla sulanan koşullar için kurağa dayanıklı çeltik çeşitleri geliştirdiler.

The International Crops Research Institute for the Semi-Arid Tropics (ICRISAT)kurağa, yüksek sıcaklıklara, tuzluluğa dayanıklı nohut hatlarını belirlemiştir.

Yukarıdaki haritadan Türkiye’nin küresel ısınmadan oldukça fazla etkileneceği kolayca anlaşılabilir. Peki ülkemiz böyle ciddi bir tehlikeye nasıl bakıyor? Hazırlanan “TÜRKİYE TARIMSAL KURAKLIKLA MÜCADELE STRATEJİSİ VE EYLEM PLANI (2013-2017)” nında kurağa dayanıklı çeşit geliştirilmesine ait tek madde aşağıya çıkarılmıştır! (plan): Aceba ulusal basın bu konuda haklı mı? ”Kuraklıkta plan var, eylem yok!”

  Nazimi Açıkgöz açlık krizi, Bitkisel üretim, gıda yeterliliği, iklim değişikliği, küresel ısınma, kurağa dayanıklılık, tarımsal strarejiler.

[1] http://blog.radikal.com.tr/Sayfa/kuresel-isinmanin-tarimda-ilk-can-sesi-suudi-arabistanda-bugday-tarimina-son-22873