Yok kararlıydım, yazmayacaktım.
Uzun yıllar izlediğim konu olmasına karşın, ‘yerli otomobil İzmir’de üretilsin çağrıları’ yazılası değildi. Daha çok ‘güleyim mi, ağlayayım mı’ hissi yaratıyordu bende.
Şans bu ya! aynı günlerde bir karar netleşti; BMC Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş. Bakanlar Kurulu kararıyla, savunma sanayi araçlarının üretimini Sakarya Karasu’ya taşıyacak. Siz, yerli otomobil isterken, yarım asırlık sanayi gücünün büyük bölümü kilometrelerce uzağa gidecek.
Konunun gülecek yanı kalmadı maalesef. Karar; İzmir’e, Ege’ye şapkayı önüne koydurup baba sorular sorduracak nitelikte. İşaret net. Kalan kısım ardından taşınırsa kimse şaşırmayacak.
53 YILLIK ÇINAR
Severim kuruluş öykülerini.
İtalyanların dediği gibi, yeni iş kurar ama tecrübenin değerini asla parayla yaratamazsınız. O kadar çok işadamından BMC’nin kuruluş öyküsünü dinledim ki. Ergun Özakat’ın anlattıkları mesela; ‘büyük azim’in anılarıydı. Özakat Ailesi’nin yüzde 74 hissesiyle 1964’te kurulan BMC’nin Leyland lisansıyla üretime başlaması zor oluyor. Birkaç kez vazgeçiyor İngilizler. Sonunda Ustin ve Morris kamyon, traktör ve motor üretimi başlıyor.
1971’de yeni modelin üretim hattını İngiltere Kraliçesi Elizabeth açınca “Çok güzeldi” diye kalmış anılarda. Türkiye’de ilk yerli dizel motoru BMC gerçekleştiriyor. 4×4 Land Rover üretiliyor. “Yavuz”, “Fatih” “Profesyonel” serisi kamyonlar İzmirli işçilerin emeği ile yolların fatihi oluyor. Sonrası malum.
Karamehmet, TMSF ve kriz dönemi ardından Ethem Sancak, Katar Silahlı Kuvvetleri Endüstri Komitesi ve Öztreyler’in bu dev kuruluşu satın alması. Firma şimdilerde normale girmiş görünüyor. Maaşları düzenli ödenen bin 400 işçinin büyük bölümü savunma kısmında çalışmakta.
Neyse ki taşınmanın beş yılı alacağı belirtildiğinden, işçiler rahat.
TAŞINMAK SUÇ DEĞİL AMA
Bu karar yanlış mı? Hayır. Özel sektör, üretimini istediği yere taşır. Ona göre, olanak sunacaksın. Karasu savunma sanayinin başkenti olarak planlanıyor. Hükümet, münferit yatırım yeri tahsis etti. Alandaki özel mülkiyetler de BMC adına kamulaştırabilecek. Hassas nokta, tam da burası!
İzmir’e gelelim, hangi alanda büyüme planlanıyor? Mesela ‘havacılık üssü’ dedik.İnat gibi yatırımlar ya Marmara’ya ya da yanıbaşımızdaki illere gitmeye başladı.Yeni güç arzu ederken bakıyoruz, eldeki sanayi gider hale gelmiş. Ana sanayi üretimi on binlerce yan sanayi demektir.
Tedarikçileriyle on binlerce istihdam yaratır. Sonra İzmir işsizlik rekoru kırıyor.!
‘Tahsis alanlarını Hükümet planlıyor, İzmir’i yeterince sevmiyorsa ne yapalım’ demek yetmez. Kentsel sanayi, hangi niş alanlarda büyütmek istiyorsanız. planlamaları belediyelerle hazırlayacak, usanmadan ilgili Bakanlıklara, Başbakan’a sunacak, kamuoyu yaratacaksın. Bildiğim kadarıyla Sanayi ve Ticaret Odaları aslen bu işe yarar!. ‘Yoksa yerli otomobil İzmir’de üretilsin’ diyerek gün geçirmek kolay.
Olur canım, ne renk ve model dilerdiniz? İşte sonra bize böyle kapak yaparlar.
