Ege’nin Dalganı Isırgan Otu

Üzerinde yakıcı tüyleri bulunan şifa kaynağı

Bu ot ısırmaz dalar, dalamak’tan gelir. Mayıs ve ağustos ayları çiçek açar.  Yapraklarının üst tarafı koyu yeşil renkli ve parlak, oval şekilli, saplı  ve dişli kenarlıdır.   Taşıdığı emergenz tüyler bitkiye dokununca başı kırılır ve içindeki maddeler cilde değen yerde kaşıntı ve kızarıklık yapar, bu nedenle Türkçede  ısıran anlamında ısırgan denmektedir. Bitkinin yörelere göre adı değişebilir. Denizli civarında dalağan, Giresun ve civarında  Sırgancı, İzmir’in bazı köylerinde cicirgen,  Kütahya’da  çığırtan , Alaşehir’de çakır otu, bazı köylerde kaşınma kaşındırma anlamında  gidiştiren, yada gidişgiren, Tokat’ta genzik, Artvin’de cincar, Şereflikoçhisar’da ısırgandır.  Bazı bölgelerde dızlağan, ağdalaktır. Genel kabul görmüş adı ise  ısırgan otudur. Ve Türkiye’ her yerinde çeşitli şekilde tüketilir. Tarla , yol ve orman kıyılarında doğal olarak bulunur. Çok yıllık otsu bitkidir.Atalarımızın eczanesine aittir.

Her hastalığa şifalı gelen bitkinin faydaları

Cilt temizliğinde faydalıdır.  Uzmanlara göre “Kanı temizler ve kan yapıcı olduğu için egzama ve bazı mantar

hastalıklarına, kansızlık, sarılık  ve ağır kan hastalıkları, kan şekeri düşürmeye yardımcı olur.” Zindelik ve enerji verir. Grip ve soğuk algınlıklarına karşı korur, mide ve safra kesesi rahatsızlıklarına iyi gelir. Isırgan banyosu siyatik, romatizma hastalıklarına iyi gelir. Isırgan çayı ile saçlar yıkandığında canlanır ve parlar. Kepeği önler.  Lapası kuyruk sokumundaki kıl dönmelerine iyi gelir.

Prostat tedavisine yardımcı olur. Saman nezlesini hafifletir. Özellikle tohumları immün sistemi güçlendirici olduğundan yaşlılara iyi gelir. Böbrek taşlarına da iyi gelir. İdrar yolları hastalıkları, enfeksiyonları ve idra tutukluğunu düzeltir. Tansiyonu düşürür.  Gargarası nefesi temizler. Bağı

şıklık sistemimi güçlendirir.

Tabiat Ananın  vermiş olduğu  bu şifa dolu otlardan hangi yemekler yapılır? Nasıl tüketilir?

Mücveri, mükemmel vazgeçemeyeceğiniz  bir lezzettir.  Makarnası ve krep yapılır. Olağanüstü bu tadı sağlığınız içn denemeniz gerekir. Ankara’nın Şereflikoçhisar ilçesinde,  Ege’nin Köylerinde böreği, gözlemesi, salatası  yapılır. Kahvaltıda lor peynir, zeytinyağı koyup tüketilir. lezzetli köftesi bile  olur.

Ben salatasını yapıyorum çok güzel oluyor. Dilinize batmıyor mu? Diyebilirsiniz. Hayır, yıkandıktan sonra ısırmıyor.

Dalağanın  bol bol salatasını yapıyorum, çökelek pul biber ekeleyip çig olarak tükettiğinizde sofranın vazgeçilmezi oluyor. Odun ateşinde ısırganlı katmeri zeytinyağına bandırıp  kese yoğurdu  ile tüketmek şifa  saçar.

Isırgan  döndermesi tarifi: Iısrganları  yıkadıktan sonra ince ince doğranır.  İçine tuz karabiber ve iki yemek kaşığı un koy karıştır, arzuya göre içine yumurta da koyabilirisiniz. Tavaya zeytinyağını koyup  hazırladığınız ısırganl karışımı içine yerleştirin kızarınca ters çevirip diğer tarafında pişirin, üzerine süzme yoğurt döküp taze soğanla yiyin. Isırgan , mısır unu taze nane ve sarımsak ilave edilerek haşlanır, mikserle ezilip muhallebi kıvamına getirilir, Tereyağ ilave edip kavurup öyle de yenir. Bazı yörelerde mısır unuyla cılav denilen cızbız yapılır.

Isırgan  otu çorbası

Lezzetine doyamadığım bir çorbadır.  Tarifi: Isırgan toplandıktan sonra tek tek temizlenir, bol suda yıkayıp süzülür.Tencerede kaynayan suyun içine  ısırganlar koyup pişirilir. Biraz sulu halde blenderden geçirilir. Diğer tarafta doğramış olduğunuz pırasayı (pırasa arzuya göre) tereyağında kavurun. İçine bir iki diş sarımsak koyduktan sonra püre haline gelen sırganın içine dökülür.Taze naneler ince ince doğranarak  ilave edilir ve  karıştırarak pişirmeye devam edilir. Isırgan suyundan göz kararı koyarak İyice pişince bir çay bardağı  mısır unu koyup karıştırın.Tuz atıp biraz daha  pişirn ve servise hazır. Muhallebiden biraz daha sulu olsun,  arzuya göre  bir miktar süt koyabilirisiniz.

 Mucizevi bitkinin toplanması ve saklanması

İlkbaharın başından sonbaharın sonuna dek toplanabilir.  Yapraklarını kurutmak için gölge ve havadar yerlere  ince bir bez üzerinde  serilerek kurutulur. Kuruduktan sonra  yaprak yaprak  da saklayabilirisniz.   Dondurma yöntemi ile de saklayabilirisniz. Kökler, son baharda çıkarılıp, iyice temizlendikten sonra kurutulur. Tohumları ise Temmuz-Ağustos döneminde toplanarak kuru ve nemsiz bir ortamda  saklanabilir. Yaz mevsiminde böreklerin içine  arzuya göre ıspanak ve  pırasa ile  harmanlayıp kullanılır. Kış mevsiminde ise  demleme çayını ve yoğurtlu çorbası  harika olur. Toplaması, yıkaması zordur ama sonucu şifadır.

Isırgan otu çayı nasıl yapılır?

İçeriğindeki yüksek oranda antioksidan sayesinde ısırgan otu çayı tüm vücutta hücrelerin  yenilenmesini sağlıyor. Isırgan otunun çayı kolay  hazırlanabilir.  Yaprakları kaynayan suyun içerisine atılır. Ocağın altı kapatılmalıp on dakika kadar demlemeye bırakılmalıdır. Bu çay  fincana süzülür. Hazırlanan ısırgan otu çayı sağlığa  faydalı olduğu için her sabah aç karnına bir-iki  bardak içilmesi önerilir. Isırgan otu çayının en belirgin özelliği vücutta meydana gelen iltihaplanmaları gidermesidir. Gün içinde iki veya üç bardak tüketilebilir.

“ Isırgan otuyla dağlamak “deyimi nereden geliyor?

Eskiden hıdrellezde, Batı Anadolu’da erkek çocukları ısırgan otunun bir dalını koparıp kızların bacaklarına sürermiş. Isırgan  çıplak teni çok yakar. Adı oradan gelir. Elleri kaşındırır  ve yakar. Geçsin diye ebegümeci ile eller ovulur.

Aydın yöresinde eller ovulurken şu mani söylenir: “Dalgan  daladı, Ebegümeci yaladı.”

Kıvırcık Ali’nin  Isırgan Otu şarkısının sözleri manidardır.  “Burada dost bildiğin anam ısırgan otu, Elini tuttun mu bil ki elin yanıyor.”

Sağlıklı günler…

Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/Is%C4%B1rgan