Ege Bölgesinde Yaşamış Ünlü Efelerin İsimleri

EGE BÖLGESİ’NDE YAŞAMIŞ ÜNLÜ EFELERİN-ÇETELERİN İSİMLERİ VE KISA HAYAT HİKAYELERİ

CENNET KARIOĞLU; 4.Murat devrinde ve hicri 1034 miladi 1625 yıllarında Aydın Bölgesinde türemiştir, Ödemiş Köylerinden Birgi’de Cennet adında bir kadının oğludur. İşi azıtıp şekavete döktüğü için Dişlek Hüseyin Paşa ve mütesellim Şaban Paşa tarafından takip olundu, bir rivayete göre Tiryanda Çiftliği civarında. Bazı kaynaklara göre Denizli dolaylarında öldürüldü, kendisi öldürüldükten sonra kızanları dağıldı.

ANDON ÇETESİ; Kurtuluş Savaşı öncesi 8-10 kişilik bir çete teşkilatı kuran Andon yerli Rum’lardan idi, zengin fakir demeden Türklerin evlerini basıp paralarını gaspediyordu. Kimi zaman falakaya yatırdığı Türkleri öldüresiye dövüyor ve dövdürüyordu, Türklerin o zamanlar karakol ve kadılara yaptıkları şikayetler genellikle aleyhlerine oluyordu. Zira gerek ordu içinde, gerekse mahkemelerde çok sayıda Yahudi-Ermeni-Rum asıllı kişiler iş başında idi. Bunlar şikayetlere genellikle aldırmıyorlardı, çoğu zaten eşkiyalarla ortak çalışıyordu. Bu nedenle Türkler ne yapacağını bilemiyordu, sonunda Andon Çetesi’ni Demirci Mehmet Efe yine Türklere işkence yaparken suç üstü yakalamış ve çetenin tamamını kurşunlayarak öldürdükten sonra cesetlerini Aydın’ın Nazilli İlçesi’nde ki ağaçlara astırarak 1 hafta sallandırmıştır.

KINALIOĞLU; Hicri 1041 miladi 1632 yıllarında görülmüştür, başına topladığı zeybek sayısı gittikçe arttığından muhiti korkutmuştur. Saruhan Mutasarrıfı İbrahim Paşa üzerine gönderilmiş isede başarı sağlayamamıştır, bunun üzerine büsbütün şımarmış ve bir çok yeri soyup soğana çevirmiştir. Kınalı Oğlu’nun 19 Ocak 1642’de öldüğü tahmin edilmektedir.

CİVİNİS ÇETESİ;

Osmanlı İmparatorluğu içinde Türklerle birlikte yaşayan yerli Rum’lardan birisi idi, İmparatorluğun son günlerinde Osmanlı İmparatorluğu Ordusu’nda Binbaşılık yapan Ermeni Mıgırdiç’in teşviki ile çete teşkilatı kurmuştu. Birazda Mıgırdiç’ten aldığı cesaretle Türk köylerini ve kasabalarını basıyor, geç kızları-kadınları dağa kaldırıp ırzına geçiyor. Zengin fakir demeden insanları dövüyor, paralarını alıyor. Çoğunu falakaya yatırıp etrafa korku salıyordu, öldürüyordu. Bir ara binbaşı Mıgırdiç’le birlikte Demirci Mehmet Efe’nin babasını gemi ile Tekirdağ’a götürürken denize atmışlardı, ihtiyar adamcağız ölmüştü. Daha sonra Demirci Mehmet Efe’nin 1 yaşındaki oğlu ile karısını kireç kuyusuna atarak öldürmüşlerdi,Demirci Mehmet Efe gerek Civinis’i Karıncalıdağ’da bir çatışma sırasında bütün adamlarını öldürdükten sonra yakalamış. Aynı çatışmada 50 adamı ile savaş meydanından kaçarak İzmir’den takviye kuvvet istemeye giden Binbaşı Mıgırdiç’i Atça’lı Rum’lardan Fırıncı Toma’nın evinde 10 adamı ile yakalıyarak, başına çuval geçirmiş ve karısı ile 1 yaşındaki oğlunu attıkları kireç kuyusunun başına getirmiştir. Demirci Mehmet Efe Ermeni Binbaşı Mıgırdiç’im önce kulaklarını kestirmiş, sonrada yeni kireç döktürdüğü kuyuya atıp ikisinide öldürmüştür. Oysa Binbaşı Mıgırdiç Demirci Mehmet Efe’yi ortadan kaldırmak için Karıncalı Dağı’na çıkarma yapmıştı. Yanında takviye olarak Yüzbaşı Kosta 80 askeri, Yüzbaşı Salamon 80 askeri. Yüzbaşı Dimitri 120 askeri ve Eşkiya Foti 20 adamı ile yanında yer alıyordu. Kendisinin yanında ise 50 askeri mevcut idi, Demirci Mehmet Efe kendisini öldürmek için yola çıkan Mıgırdiç’in Bozdoğan’a kaçtığını öğrenince Bozdoğan’ı basmış. Kaymakamlık binası’nı, Askerlik Şubesi’ni. Cezaevini ateşe vermiş, burada bulunan bütün Yahudi-Ermeni-Rumları vurarak öldürmüştür. Demirci Mehmet Efe’yi öldürmek için gelen bütün komutanlar Karıncalıdağ Baskını sırasında öldürülmüştür, askerleride öldürülmüştür. Demirci Mehmet Efe çok az bir kısmını Nazilli’den trene bindirerek geldikleri İzmir’e göndermiştir.

SİVRİCE BÖLÜK; Hicri 1071 miladi 1661 tarihinde efe olmuştur, şekavete sapmıştır. Manisa ve İlçelerine kadar giderek bir çok köyü kasıp kavurmuştur, Kaplan Mustafa Paşa tedibine memur edilmiştir. Yakalanarak kafası kesilmiş ve başı İstanbul’a gönderilmiştir, öldükten sonra kızanları dağılmıştır.

ERMENİ KARA CAVIR ÇETESİ; 20 adamı ile genellikle kızları ve kadınları kaçırır ırzlarına geçerdi, paralarını alıp kocalarını öldürürdü. Bir defasında Aydın’ın Arslanlı Kasabası’nda 2 kadının ırzına geçmiş, şikayetçi olan kadınları Osmanlı İmparatorluğu Hakimlerinden Horen ”Bunu ispatlayabilmemiz mümkün değil, niçin iftira atıyorsunuz ?” diyen hakime kadınlar ”Sen ne biçim adalet dağıtansın ? Satılmış köpek..” dedikleri için hakim Ermeni Kara Cavır diye anılan ve asıl ismi Aleko olan eşkiya iş adamını serbest bırakmış. Irzına geçilen Arslanlı’lı Halime’yi ise hakim Horen hakaretten tutuklayıp içeri atmıştır, Aleko öylesine çok can yakmıştır ki en sonunda Demirci Mehmet Efe bunları yakalamış. Erkeklik organını kestirdikten sonra ırzına geçilen kadınları toplayıp ”Hadi bunların cezasını siz verin..” demiştir. Kadınlarda küreklerle vura vura Kara Vasili Aleko’yu ve 17 adamını öldürmüşlerdir, Demirci Mehmet Efe bunların cesetlerini zeytin ağaçlarına astırarak halka teşhir etmiştir.