Millet olarak en etkin ve en geniş ortak menfaat paydamız din ve dini değerlerdir. En etkili ve en uzun süre manevi menfaatler ortaklığını devam ettiriyoruz. Maddi ortak menfaatler bu toplumun fertlerini belli bir yere kadar bir arada tutabilmektedir. İşin içine manevi menfaatler ortak paydası girdiğinde her şeye rağmen bu ortaklığı yürütme becerisi gösteriyoruz.
Osmanlı gücünü din ve dini değerlerden alıp beslenen bir devletti. Bu ortak payda Osmanlı adıyla bu millete en uzun devleti yaşattı.
Fuat paşanın “biz içerden siz dışardan” diye ifade ettiği üzere bize Batı hep görünmez bir güç olarak müdahale etti. Japonlardan önce başlattığımız ‘İlerleme ve Batılılaşma’ hedefimizde onca ciddi gayretlerimize rağmen bugün hala fazla bir yol alamayışımızda kesinlikle Batının bu dışardan görünmez, hiçbir zaman farkına varmadığımız müdahalesi vardır.
Fransız ihtilaliyle dünyaya yayılan ‘milliyetçilik’ cereyanı Cumhuriyet’in ilk yıllarında belli bir süre etnik milliyetçiliği andırır uygulamalarla bizde tam etkisini gösterir. Türk dilinin sadeleştirilmesi gibi olumlu müdahalelerin devamında ibadetin de Türkçeleştirilmesi rüzgarı başlar. Biz bu rüzgarla halkın genelde hoşlanmadığı ‘Türkçe Ezan’ uygulamasını on beş yıl devam ettiririz. Bu uygulamayı iktidara gelmesiyle kaldıran dönemin başbakanı Adnan Menderes’in halk nazarında popülerliliği birazda buradan kaynaklanmıştır. Her şeye rağmen halkın genelinin gönlünde taht kurmuştur.
İlahiyat fakültesinde değerli hocalarımızdan birinin derslerde sık sık ifade ettiği üzere ‘nisyan ile malul’ bir milletiz.
Bunlar hiç yaşanmamış gibi güneydoğuda ortaya çıkan ‘Kürtçe Ezanı’ ve bu vatandaşlarımızın böyle bir yanlışa düşmelerini anlamak biraz güç geliyor.
Güneydoğu bugün ülkenin en büyük sorunlarından biridir. Ancak etnik ayrıcalıklar kazanmak adına ‘Kürtçe Ezan’ okutulması uygulamasını anlamak ve kabullenmek çok zor. Hak olarak görülen isteklerin talep edilmesi ayrılıkçılık ve bölücülüğe kaçmamak şartıyla gayet doğal ama tüm ülkede kargaşaya sebep olacağını kesinlikle görüp iddia ettiğimiz ‘Kürtçe Ezanı’ kabullenmek mümkün değil.
Bu uygulama devamında küllenmiş ‘Türkçe İbadet’ tartışmalarını da ülke gündemine yeniden getirecek ve bu milletin dini üzerine yeniden oyun sahneye konulmuş olacaktır. Aslında ‘Kürtçe Ezan’ uygulaması bu uzak ama etkili hedefi nişan almaktadır. Güneydoğu etnik kökenli dindar vatandaşlarımızın ülke genelinde cemaatlerde belli bir etkinlikte oldukları düşünüldüğünde oyunun büyüklüğü ve ciddiyeti daha iyi anlaşılacaktır.
Anadolu insanını bir araya getiren birlikte hareket ettiren en etkili ortak payda İslam ve İslam Dini değerleridir. Dikkat çekiyorum tek etken demiyorum en etkin ve devamlılığı en uzun sürecek etken dindir. Bu, İslam Dini’nin bize kattığı değerlerden kaynaklanmaktadır. Maddi menfaat birlikteliklerinde bir araya geliriz. Ama bu birliktelik dini menfaat ve beklentiler kadar etkili ve uzun süreli olamaz.
Yüz yıllarlardır bizi inceleyen Batılılar bu özelliğimizi çok iyi bilmektedirler. Onun içindir ki hep bu noktayı kaşımaktadırlar.