Padişahlar, Krallar Bu Hastalıktan Yanar (I)

Bir varmış, bir yokmuş. Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde. Eskiden krallar, padişahlar varmış. Herkes onları çok sağlıklı sanırmış. Bazen onlarında elleri ayakları ağrırmış. Bu dertlere çare bulanlara hazineler bağışlarlarmış. Tedavi başarısız olursa doktorların her yanı ağrırmış! Gökten 3 üç elma düşmüş. Doktorla krallara, padişahlara diyet vermiş. Peki bu hastalık neymiş? “

Gut Hastalığı” nedir?
Tıp’ta“Kristal Artropatisi” olarak tarif edilen bir grup hastalık vardır. “Kristal” olarak tariflenen, çeşitli nedenlerle ortaya çıkan artık çökelti maddelerinin, vücudun çeşitli yerlerinde birikmesiyle şikâyet ve hastalıklar ortaya çıkabilir. Bu kristallerden “Ürik Asit” ile ilgili olan “Mono Sodyum Ürat” kristalleridir.
Mono Sodyum Ürat kristallerinin eklemlerde birikmesiyle ortaya çıkan hastalığa GUT hastalığı diyoruz.

Ne zamandır bu hastalık biliniyor?
Hipokrat zamanından beri tariflenen hastalıklardan biridir. “Kralların hastalığı ve hastalıkların kralı” da denir.
Osmanlı padişahları özellikle Fatih Sultan Mehmet’in de “Gut Hastalığı” olduğu düşünülmektedir.

“Gut Hastalığı” ismi nerden geliyor?
İlk tanındığı zamanlarda bu hastalığın damla damla biriktiği zannediliyor denilir. “Goutte” fransızca damla anlamına gelir. Aynı zamanda “içki kadehi” anlamı olduğuda söylenir.
Hipokrat özellikle ayak bölgesini etkilediğini gördüğünden “podagra” demiştir.
Osmanlıcada “nikris” yani ayak ağrısı olarak tarif edilmiştir.

Ürik asit nedir?
Nohut, mercimek, fasulye, gibi baklagiller, et, balık gibi protein yapısındaki gıdalar vücutta kullanılırlar.
Artıkları ortaya çıkar.Artıklarından biri “ürik asit” denilen suda çok az eriyen, soda ve amonyakla birleştiğinde kısmen eriyebilen, asit ve nötr tuzlar oluşturan asittir..

Ürik asit kristallerinden başka kristaller var mı?
Evet. Kalsiyum pirofosfat dihidrat kristali (CPPD),Basic kalsiyum fosfat (BCP),Hidroksi apatit (HA),Tricalcium fosfat,Octacalcium fosfat…,Kalsiyum oksalat kristalleride birikerek şikayet veya hastalık ortaya çıkarabilir.

Ürik Asit kristalleri neden birikir?
Yapımı fazladır.%10 nedeni budur.
Vücuttan atılımı azalmıştır.%90 nedeni de budur.

Hangi durumlarda yapımı fazlalaşır?
Bazen doğumsal olarak bazı değişiklikler nedeniyle fazla üretilebilir.
Bununla beraber;
Gıda alımı yoluyla fazla ürik asit üretilme potansiyeline sahip gıdalarda yoğun beslenme durumlarında,
Bazı kan hastalıklarında kan hücrelerinin parçalanması sonucu,
Yoğun ve ağır egzersiz,
Alkol alımı,
Kan dolaşımının azalması,
“Glikojen depo hastalığı” olarak bilinen hastalıklarda ve
“Fruktoz” olarak bilinen meyve şekeri yoğun alımı sonrası da ürik asit yapımı fazlalaşabilir.

Ürik asit atılmasını azaltan durumlar nelerdir?
Böbrek yetmezliğinde
Vücutta asit birikme durumlarında,
Su kaybı hallerinde, idrar söktürücü olarak kullanılan ilaçların yan etkisi nedeniyle böbrek tüplerinde geri emilmeyi azalmasıyla,
Bununla beraber hipertansiyon, paratroid bezinin çok çalışması, Aspirin ve bazı ilaçlar, kurşun zehirlenmesi de ürik asit atılımını azaltarak “Gut Hastalığına” neden olabilir.

Bir Sonraki Yazımız: Ürik asit birikmeleri nasıl hastalığa neden olur? “Gut Hastalığı” sıklığını artıran nedenler nelerdir? Hangi şikâyetlerimiz olursa “Gut Hastalığından” şüphelenmeliyiz?
Tanı nasıl konur? Gut Hastalığında ilacın dışında tedaviye katkı sağlayacak öneriler nelerdir? Hangi gıdalardan kaçınmalıyız?