Dilek GAPPİ
GÖZLEM
Her basit sonucun altında binlerce karmaşık neden, her karmaşanın üzerinde de basit gerekçeler vardır.
Binlerce karmaşayı bazen basit bir uygulamayla düzeltebilirsiniz. Ya da basit bir bakış açınız olmadığı için binlerce karmaşaya yol açabilirsiniz.
Herodot’un hayat labirenti gibi oldu ama iyi anlattı. Basit mantık şu; yani Güngör Uras’ın Ayşe teyzesi gibi. Ne olur,
nasıl olur, keser döner sap döner bir kriz çıksa bedeli Ayşe teyze öder.
Ben onu biraz daha karmaşıklaştırıp şöyle düşünürüm. Evin genç ve dürüst kadını gibi (yaşım ve cinsiyetim gereği Uras Hoca’nın örneğinin bir üst modeli). Eve gelen her paranın hesabını sorabilen bir basit ve dürüst zihniyet. Ne yaptın borç mu aldın, çaldın mı, bir şey mi sattın ?
Yıllarca Türkiye bu basit zihniyetten başarıyla uzaklaştırıldı ve globalizmin o gözboyayan, kapitalizmin “kar maksimizasyonu”ndan başka hedefi olmayan, modernitenin güçlüden yana gösterildiği felsefeye doğru itildi.
* * * * *
Yaşanan global krizin belki de Türkiye’ye felsefi faydası bu olacaktır, çünkü tüm ezberler bozuldu.
Dünya büyük portföy yatırımcılarının zararlarını vergi mükelleflerine ödeterek dengelerini yeniden kurmaya çalışırken, finansal spekülasyon dünyasının gerçek yüzü görüldü.
Türkiye’de bu arada dış dünyaya yüksek reel faiz sunan bir spekülasyon cenneti olarak pazarlanırken, reel faizler küresel piyasalarda yüzde 3-4 düzeyine gerilemişken Türkiye yüzde 10’un üzerinde reel faizler ve dolar bazında yüzde 30’lara varan reel getiri olanakları sundu.
Ancak öyle günlere geldik ki; Türkiye’nin de ucuz krediye, ithalat ucuzluğuna, döviz ucuzluğuna dayalı büyüme modeli artık bitmiş durumda.
Gün gelir küresel krizin etkileri de toparlanmaya, taşlar yeniden yerine oturmaya başlar. Eğer bu süreçte Türkiye; kendine dönük, üretimine dönük bir basit (!) ama ilkeli mantığı oturtabilirse, doğrudur bu krizden en şanslı çıkan ülkelerden biri olur…
