Kur’an-ı Kerim ve Sünnet-i Seniyye’de kadın ve erkek “eş” değer olarak ele alınmıştır.
1. Öncelikle kadın insan olma noktasında erkekle “eş” değerdir:
‘Ey insanlar sizi tek bir nefisten yaratan ve ondan da eşini yaratan ve ikisinden birçok erkek ve kadınlar üreten Rabbinizden saygı duyun.” Nisa, 4/1.
‘Rableri onların dualarını kabul etti: Ben sizden erkek ya da kadın olsun hiç kimsenin amelini zayi etmeyeceğim. Hep birbirinizdensiniz…’ Âl-i İmran, 3/195.
Resulullah (s.a.v.) bu meyanda bir hadislerinde;
‘Kadınlar erkeklerin kardeşleridir.’ buyurmaktadır. Ebu Davud, Taharet 94; Tirmizi, Taharet 82; Ahmed b.Hanbel, Müsned, VI, 256-277.
2. Kadınlar erkekler gibi ahirette mükâfat ve ceza hususunda eşittirler:
‘Erkek veya kadın, kim mümin olarak iyi amel işlerse, onu mutlaka güzel bir hayat ile yaşatırız.’ Nahl,16/97,
‘Ben erkek olsun kadın olsun içinizden hiçbir kimsenin yaptığını boşa çıkarmayacağım.’
Al-i İmran, 3/195.
3. İslam, tarih boyunca tahrife uğramış diğer dinlerin tahkir ettiği kadına hürmet etmiş onu layık olduğu konuma yükseltmiştir:
‘Biz insana ana ve babasına iyilik etmesini emrettik. Annesi onu zahmetle taşıdı ve zahmetle doğurdu. Taşınması ve sütten kesilmesi ceman otuz ay sürer. Nihayet insan güçlü çağına erip kırk yaşına varınca der ki: Rabbim; bana ve anneme ve babama verdiğin nimeti şükretmemi ve razı olacağın yararlı iş yapmamı temin et .’ Ahkaf, 46/15.
‘Biz insana ana babasına iyi davranmasını emrettik. Zira annesi onu nice sıkıntılarla taşımıştır.’ Lokman, 31/14.
Behz İbnu Hakîm babası tarikiyle dedesi Mu’aviye İbnu Hayde el-Kuşeyrî (r.a.)’den naklediyor.
Hz. Peygamber (s.a.v.)e: “Ey Allah’ın Resûlü, kime iyilik yapayım? diye sordum. Bana: “Annene” diye cevap verdi. “Sonra kime?” diye tekrar ettim. “Annene” dedi. “Sonra kime?” dedim. “Annene” dedi. “Sonra kime?” dedim, bu dördüncüde “Babana, sonra da tedrici yakınlarına” diye cevap verdi.”
Ebu Dâvud, Edeb 129, (5141); Tirmizî Birr 1, (1898).
4. Cahiliye döneminde Arapların yapa geldikleri kız çocuklarını diri diri toprağa gömme âdeti olan ‘ve’di’ yasaklamıştır.
‘Diri diri toprağa gömülen kızlara’ suçunuz neydi hangi günah sebebiyle öldürüldünüz’ diye sorulduğunda… Tekvir, 81/8-9.
5. Kadının eğitimini erkekle bir tutmuş özellikle eğitilmesini de teşvik etmiştir. Hz. Peygamber bir hadislerinde ‘İlim öğrenmek (kadın erkek) her Müslümana farzdır.’ buyurmaktadır.
İbn Mace, Mukaddime, 17.
Buradan hareketle İslam kadının eğitimini özellikle teşvik eder. İslam tarihinde fikir ve ilme katkısı olup, isimleri öne geçmiş olan birçok kadın mevcuttur.
6. İslam aile tesisine çok önem vermiştir. Aile ferdin doğduğu temel ve sosyal bir beraberlik demektir. Bu beraberlik içinde yetişen ferd yaşadığı toplum içerisinde faydalı bir üye olur. İslam’da kadın da bu ailenin temel ve vazgeçilmez bir ögesidir.
7. İslam vaz ettiği esaslarla boşanmayı zorlaştırmış, gereğinde kadına da boşama hakkı tanımıştır.
8. Kur’ân kadına her türlü mülkiyet hakkını tanıdığı gibi Mümtehine suresinin 12. ayetiyle ona oy verme hakkı da tanımıştır.
Ateş, Süleyman, “İslamın Kadına Getirdiği Haklar”, İslami Araştırmalar , 325.
9. Eş seçme hususunda İslam’ın kadına tanıdığı haklar beşeriyetin bildiği bir başka dinin vermiş olduğu haklardan çok daha fazladır. Ebû Davud ve Nesai tarafından nakledilen bir hadiste Hz. Peygamber Efendimiz şöyle buyurmuştur:
“Dul kadın konusunda velinin herhangi bir şeyi yoktur. Yetim kızdan ise izin istenir ve susması kabul etmesi anlamına gelir.’
Nesâi, Kitâbu’n-nikâh, 5378nolu hadis, III, 281.
10. Erkekler ve kadınların birbirlerini desteklemesi(kavvam) konusu:
Merhum Mehmet Akif Ersoy’un damadı merhum Ömer Rıza Doğrul, “Tanrı’nın Buyruğu” isimli Kur’an-ı Kerim meali çalışmasında “kavvam” kelimesinin işlediği Nisa suresi 34. Ayeti şöyle tercüme etmiştir:
“Erkekler, kadınların destekleyicileridir. Çünkü Allah onların bazılarını bazılarına üstün kılmıştır, çünkü onlar mallarından harcederler.” Nisa, 4/34.
Muhammed el-Behiy “kavvam” kelimesinin destek, koruma, muhafaza ve gözetme anlamına dikkat çekerek söz konusu ayeti “Erkekler kadınlar üzerinde gözetici ve destekçidirler” şeklinde meallendirmiştir.” Behiy, 1988, 273.
Muhammed Esed de söz konusu ayette geçen “kavvam” kelimesini aynı doğrultuda, “erkekler kadınları koruyup gözetirler” şeklinde meallendirmiştir.” Esed, 1997, 143.
Evet, toplumun temel ve vazgeçilmez bir parçası olan kadın ancak İslam ile hak ettiği noktaya ulaşabilmiş ve erkekle “eş” değer kabul edilmiştir.
Kısaca on başlıkta değerlendirmeye çalıştığımız bu önemli konu ‘kadınlar’ anlamına gelen ‘Nisa’ suresinde genişçe ele alınmış, kadının birey olarak, aile ve cemiyet içindeki bütün hak ve hukuku bir sureye isim olarak verilerek Allah tarafından konunun önemi tescil edilmiştir.
