Çükündürük Kavurması

Adını ilk kez Muğla’nın Bodrum ilçe pazarında Çükündür var çükündür!” sesi ile duydum.  Sese doğru yöneldim. Hafif gülümsedim. Bizim bildiğimiz kırmızı pancar.

Yapraklarından yapılan kavurmasının adı Çükündürük Kavurması. Öyle bir yemek ki adıyla pek çok espriye konu olmuştur.

–Yemekte ne var?

– Çükündürk kavurması

– Afiyet olsun…

Orta Karadeniz ve Ege’nin yöresel yemeği

En kıymetli zeytinyağlılarından. Düşünsenize davetlisiniz ve ortada Çükündürük kavurması var. Düşündüğüm gibi oldu. Yemeğe gittiğim arkadaşımın sofrasında çükündürük kavurması vardı.

İsmail Cem’in Türkiye’de Geri Kalmışlığın Tarihi adlı kitabında Osmanlının ekonomik düzeninden bahsederken yiyeceklerin birim fiyatını vermiş. Kalemlerden biri “Yapraklı çöğündür” olarak kayıt edilmiş. Günümüzdeki adı “Yapraklı pancar”

Bulmacalarda yer alır. Kim 500 milyar ister? Kim Milyoner olmak İster? Adlı yarışma programında 60 milyarlık soru olarak çıkmıştır.

Zonguldak’ta bir manava “ çükündür var mı?” diye sorduğunda üç şık vardır.

karpuz- maydanoz- pancar

Tabii ki Pancar!!!

Kırmızı pancara ‘çükündür’ demek nasıl bir düşüncedir? Demekten kendinizi alamıyorsunuz. Yöresel yemeklerde tahtını koruyan turşusu ve kavurması oldukça meşhur olan çükündür tarifleri

Çükündür kavurması nasıl yapılır?

• 3- 5 Adet Şeker Pancarı (çükündür)
• 1 Adet Soğan
• 3-4 Adet Sarımsak
• 1 Çay Bardağı Su
• Sıvı Yağ
• Zerdeçal, tarçın arzuya göre
• Tuz

Bugün yaptığım yemek, tam mevsimidir. Yemekleri kendi göz kararım ile yapıyorum. Annem gibi.

Bir tava içine zeytinyağını döküp ısıtın. Soğanları yemeklik doğrayıp zeytinyağına ekleyin ve pembeleşinceye kadar kavurun. Biraz zerdeçal ve tarçın ilave edin. Kavurmaya devam edin.  Kavrulan soğanın içine kuşbaşı doğradığınız üç – beş  adet (büyüklüğüne göre ) pancarları ilave edip 2 veya 3 dakika kavurun. Üzerine ince ince doğradığınız pancar yapraklarını ekleyin ve kısık ateşte kavurmaya devam edin. 1 çay bardağı suyunu koyun. Tuzunu en son ilave edip karıştırın ve canlı rengini kaybetmeden ocaktan alın. Bol limon, sarımsak lezzetine lezzet katar. Üzerine yoğurt dökerek servis yapınız. Arzuya göre üzerine 2-3 yumurta kırabilirsiniz.

Çükündür turşusu nasıl yapılır?

Pancarlar haşlanarak yapılan turşudur. Pırıl pırıl bir görüntüsü vardır. Doyumsuz lezzeti ile salatalara, kısıra pek yakışır. Lezzet katar.

Turşu yapımı için malzemeler

1-2 kilogram kırmızı pancar

8-10 diş sarımsak

1 su bardağı elma veya üzüm sirkesi

Tuz

Pancarları 1 saat suda bekletin.  İyice yıkayın çünkü soymadan pişecek ve pişirme suyu kullanılacak.

Temizlediğiniz pancarları bir tepside kök ve yapraklarını ayırın. Köklere saplarını 2 cm boyunda doğrayın. (Yaprak ve sapları atmayın kavurmasının tarifi üstte veriliştir.)

Pancarlarınızı  tencerede üzerini iki parmak geçecek kadar su koyun ve haşlayın. Kesmiş olduğunuz sapları da ekleyin.

Haşlanan pancarları sıcakken incecik soyun ve istediğiniz şekilde doğrayın. Doğranmış pancarları kavanoza alın, sarımsakları da 2-3 parçaya bölüp kavanoza ekleyin. Haşlama suyuna sirkeyi ve tuzu ilave edip karıştırarak eritin. Arzuya göre çok az şeker koyabilirsiniz. Kavanozun ağzını sıkıca kapatın.

Oda sıcaklığında 2- 3 gün beklettiğinizde turşunuz yemeye hazırdır.

Çükündür suyunun faydaları

Pancarı haşlayıp suyunu tüketebilirsiniz. Havuç suyuyla karıştırıp düzenli bir şekilde içtiğinizde ise vücuttaki alyuvarların sayısını yükselttiği bilinmektedir. İçerisinde bulunan A, C, B6, B1, B2 vitamini ve betalainler denilen antioksidanlar açısından oldukça zengindir. Betasiyan maddesinin tümör gelişimini engellediği bilinmektedir.   Pancar suyunun içerdiği diğer besin maddeleri kalsiyum, sodryum, sülfür, bakır, kolr, iyot, doğal şeker, bioflavonoidler ve potasyumdur. Diyet lifi, karbonhidrat, niasin, asit, biotin, folik  ve magnezyum için de muhteşem bir kaynaktır. Karaciğeri temizleme özelliği de bilinmektedir.

 Zengin demir içeriği ile kan yapıcı etkisi

Pancar suyu zengin demir içeriği sayesinde de kan yapıcı etkisi mevcuttur. Damarları temizlediği ve kanı temizleyici etkisi olduğu bilinmektedir. Zengin antioksidan içeriğine sahip olan pancar suyu, vücuttaki toksinleri attığı bilinmektedir. Bu nedenle pancar suyu en doğal detoks suyu olarak tercih edilmektedir.

 İsmini ilk duyduğunuzu sizleri gülümseten; çöğündür, çükündür severek tüketiliyor.

Türkiye’mizin bu güzel mozaik içinde bütün mutfaklar harika. Afiyet olsun.

Sırada kirtimbur (pıtımpırt)  ve derdimi alan yemeği, otur Fatma Tatlısı var.