Kentsel Yaşamın Sürdürülebilirliğinin İlkeleri – II

Ulusal ve küresel ekonomilerin fordist türde beslenme semirme alanları haline gelen kentler, gerek alt gerekse üst yapı özellikleri bakımından içerikten ve nitelikten ziyade, kentlerin idealde derinliğinden öte, ekonomiye hizmet edecek şekilde düşünülüp tasarlanmaktadır. Öyle ki, Beş-On bin nüfuslu bir site veya yaşam merkezindeki kültürel anlamda ‘değer’ ve ‘estetik’ kaygıları kapitale hizmet edebilecekleri kadar derinliğe sahiptir ve bu kıvam bu merkezlerin sürdürülebilirliğinin ayarıdır aslında.

Kentsel yaşamın sürdürülebilirliği için, kent kimliğinin de istikrar ve kurumsallaşma anlamında önemi büyüktür. Çevresel ve toplumsal kimlik noktasında, doğal (topografik özellikler, iklim ve bitki örtüsü) ve yapay çevre, (binalar, sokaklar, caddeler, meydanlar, donatılar, etnografik ve tarihsel unsurlar) önem taşıyacak bir sembol veya ikon ya ayrışık olarak ya da söz konusunu kentin logosuna / amblemine yerleşerek özellikle üst yapıya dair unsurların kurumsallaşmasını daha doğrusu sürdürülebilir hale gelmesini sağlayacaktır.

Kentsel alt ve üst yapı tasarımlarında sürdürülebilirlik için klasik hale gelmiş parametreleri ele alacağız. Bu parametrelerden Ekonomiklik / Ucuzluk, Ergonomiklik, Estetiklik, başlıklarından ergonomikliğin içi ekosisteme yatkınlık alt başlığıyla doldurulabilir. Aynı şekilde güvenilirlik ve hızlılık parametresini klasik sürdürülebilirlik başlıklarından yararlanılabileceğinin yanında “hakçalık” parametresini de ekleyerek sürdürülebilirliğin temellerini güçlendirebiliriz.

Kısaca, beş E, bir H, harfleriyle kodlayacağım sürdürülebilirliğin ilkelerini ele alırken, multidisipliner bir bakışla ve mümkün olduğunca sosyal bilimlerde vazgeçilmez olan çapraz baskıları göz önünde tutarak ayrıntılı olarak incelenmelidir. (Bu konuda ayrıntı için Aralık ayı içinde Şehir Düşünce Merkezi Yayınları arasında yayınlanacak olan Kentsel Yaşam ve Sürdürülebilirlik konusundaki kitaba bakılabilir)

• Ekonomiklik (Ucuzluk)
• Emniyetlilik / Güvenilirlik
• Ergonomiklik (Kentsel alt yapı ve üst yapı öğeleri açısından)
• Estetiklik (Makro ve mikroform uygulamaları
• Eşitlikçilik / Hakçalık
• Hızlılık

Altı başlık halinde ele alınabilecek konu, yaş, cinsiyet, eğitim durumu, yaşanılan coğrafya, toplumun kültürel yapısı, (dinsel ve etnik yapı) gelir durumu, mesleki yapı gibi parametrelerle bütünleşik olarak ele alınmalıdır.

Kentin tanımının da öğeleri olan, yapı, mekan, insan boyutlarını kentsel yaşam açısından bir araya getirirken kümülatif olarak, bu üç boyuta göre, 6 parametreye ilişkin hususlar yedi alt maddede incelenebilecek çapraz baskılara bağımlı olarak ele alınabilir.

Yapılacak “Kentsel Alanlarda Hane Halkı Eğilimleri Araştırması”nda yukarıda bahsini ettiğimiz faktörler toplumsal temellere dayandırılarak uygulama süreçlerinin sağlamlığı, sürdürülebilirliği gerçekleştirilmiş olacaktır.

Çalışma içinde sürdürülebilirliğin önemli bir değeri olan AÇIKLIK ilkesi, ergonomiklik parametresi içinde ele alınmalıdır. Çünkü bir sistemde veya sistematikte özellikle üst yapı ve ilişkiler bütününün tasarlanmasında açıklık/şeffaflık ilkesi insanların yapıyı veya sistemi kullanmada tatmin olmalarını sağlayan önemli bir öğedir.

Küreselleşmenin getirdiği rekabet üstünlüğü veya olgusu, ister istemez kentlileri, konut eğilimlerinde, ikamet tercihlerinde, kültürel aktivitelerde süzülmeye itmektedir. Gelir arttıkça, eğitim arttıkça, insanlar çok daha donatılı, çok daha kompleks ve çok daha estetik tercihlerde bulunmaktadırlar. Kentsel alanlarda özellikle kültürel yapıya değin donatılarda insan tutabilmenin yegane yolu, civarda insanları çekecek tam teşekküllü AVM veya benzeri donatıların bulunmasıdır.