Bir gün içinde, günün tarihini en fazla kaç kez söylersiniz? Bir – iki- üç beş kez mi? 1 Nisan gün içinde en çok söylenen tarih olduğunu biliyor muydunuz? Bir nisan, bir nisan, bir nisan… Bugün her gördüğünüze her duyduğunuza inanmayın!
1 Nisan Şaka Gününde, tüm dünyada herkes birbirine şaka yapma derdinde. Dünyanın pek çok ülkesinde de farklı şakaların gelenek haline geldiği görülmekte.
“Çabuk bitse bu gün” dediğimiz 1 Nisanlar çok olmuştur. Yurdumuzda 1 Nisan şakalarının yapılması genelde öğrencilik dönemimizde görülmektedir. Sınıf değiştirmeler, sınıfın boşaltılması, ders defteri arasına akrep- fare konulması gibi öğretmenlere yapılan sürpriz şakaların sayısı az değildir. Okul dışında, evde 1 Nisan günü insanlar birbirlerine şaka yapmak ve birbirlerini kandırmak için adeta yarışırlar. 1 Nisan şakaları bazen can sıkıcı da olabiliyor. Bazı insanların sevimsiz şakalar yaparak birçok insanı bunaltmayı nasıl da başardıklarını aklımın almadığı gün.
1Nisan şaka tarihçesi çeşitli efsanelerle anlatılıyor
Çıkış hikâyesi Fransızlara göre, M.Ö. Roma İmparatoru Sezar’ın yaşadığı yıllara dayanmaktadır.
“Her ne kadar roma imparatoru Julius Caesar (Sezar) milattan önce 46 yılında takvimin başlangıcını ocak ayı olarak ilan ettiyse de, 16. yüzyılın ortalarına kadar Avrupa’da yeni yıl geleneksel olarak, bahar aylarının başlangıç tarihi olarak da kabul edilen, mart ayının 25’inde başlardı.
1564 yılında Fransa kralı ix. Charles, takvimi değiştirerek yıl başlangıcını ocak ayının birinci gününe aldı. O zamanki iletişim şartlarında bazı insanların bundan haberi olmadı, bazıları ise bu kararı protesto etmek amacıyla eski adetlerine devam ettiler. 1 Nisan’da partiler düzenlediler, birbirlerine hediyeler verdiler.
Diğerleri ise bunları nisan aptalları olarak nitelendirip bu güne ‘bütün aptalların günü’ adını verdiler. Bu günde diğerlerine sürpriz hediyeler verdiler, yapılmayacak bir partiye davet ettiler, gerçek olması mümkün olmayan haberler ürettiler.
Yıllar sonra takvimin ayları yerine oturup, ocak ayının yılın ilk ayı olmasına alışılınca, Fransızlar l nisan gününü kendi kültürlerinin bir parçası olarak görmeye başladılar. Adeti gittikçe süsleyerek, zenginleştirerek ve yaygınlaştırarak devam ettirdiler. Bu adetin İngiltere’ye ulaşması yaklaşık iki yüzyıl sürdü, oradan da Amerika’ya ve bütün dünyaya yayıldı.
1 Nisan şakalarının sembolünün ‘nisan balığı’ olmasının nedeni ise mart ayının sonlarına doğru, Güneş’in balık Burcu’nu terk ediyor olmasıdır.
1 Nisan için bilinen en eski hikâyesi
1 Nisan şakalarının çıkış tarihini şu şekilde de anlatır. 15. yüzyılın sonlarında, Haçlı ordusu İspanya’daki Endülüs Müslümanlarının son kalesini (Gırnata) kuşatır. Uzun süren bir kuşatma olmasına rağmen, kış aylarının da etkisiyle, kale korunabilmektedir. Durumun zorluğunun bilincinde olan Haçlı ordusunun komutanı kaleyi düşürmek için değişik taktikler düşünmektedir. En sonunda aklına bir fikir gelir. 31 Mart gecesi kalenin önüne giderek bir elinde Kur an bir elinde İncil, kaledekilere seslenir; “Şu iki kitap üzerine yemin ederim ki, teslim olursanız bu akşam size bir şey yapmayacağım” der. Bunun üzerine gerekli görüşmeler sonrasında Müslümanlar canlarının kurtarılması karşılığında kaleyi teslim ederler. Ertesi gün sabah, yani 1 Nisan sabahı, Haçlı ordusu komutanı bütün Müslümanların öldürülmesi için emir verir. Bunun üzerine Müslümanlar, bizi öldürmeyeceğinize dair “yemin etmiştiniz, bize söz vermiştiniz” derler. Bu söz üzerine Haçlı ordusunun komutanı “Benim sözüm size dün akşam içindi, bugün için size bir sözüm yoktur” diye cevap verir ve Bütün Müslümanlar orada şehit edilirler. Hikaye’ye göre o gün bugündür. 1 Nisan Hristiyanlar arasında Hile Günü olarak kutlanmaktadır. Maalesef halkımız arasında da yaygınlaşmış, yüzlerce, binlerce Müslümanın katliam günü olan 1 Nisan şaka günü olarak kutlanmaktadır.
Dünyada ve ülkemizde Unutulmayan 1 Nisan şakaları
Ülkemizde YGS’ye girecek arkadaşının internet şifresini öğrenen genç, arkadaşının sınav giriş yerini Kastamonu yerine Hakkâri olarak değiştirdi. Sınava giriş kâğıdı eline geçince neye uğradığını şaşıran genç, sınava girmek için bin 400 kilometre yol giderek sınava Hakkâri’de girmek zorunda kaldı.
Antalya’da dayısına şaka yapmak isteyen bir genç, mahalle camisinden dayısının salasını okuttu. Dayının şikâyetçi olması üzerine genç ve arkadaşı 2,5 ay hapis cezasına çarptırıldı.
İngiliz yayın kuruluşu BBC, 1957’deki ‘Panorama’ adlı programında, aşırı ılık geçen kış mevsimi ve spagettilere saldıran zararlı böceklerin ortadan kalkması nedeniyle, İsviçre köylerinde bulunan spagetti ağaçlarında rekor rekolte elde edildiği yayımlandı. Yayından sonra binlerce İngiliz, kanalı arayarak evlerinde ve bahçelerinde nasıl spagetti ağacı yetiştirebileceklerini sordu.
1962’de İsveç’in siyah beyaz yayın yapan tek televizyon kanalına çıkan bir teknisyen, televizyon ekranının önüne naylon kadın çorabı gerildiğinde görüntünün renkli hale geleceğini açıkladı ve yüzbinlerce izleyici bu yöntemi denedi.
1998’de “New Mexicans for Science and Reason” dergisi, Alabama Eyalet Meclisi’nin Pi sayısının 3.14159 olan değerini 3.0 olarak değiştirmeyi kabul ettiğini yazdı. Alabama Eyalet Meclisi’ne binlerce protesto mektubu gelince olayın bir şaka olduğu anlaşıldı.
1 Nisan 1976’da, BBC 2 radyosuna röportaj veren uzay bilimci Patrick Moore, o gün saat 09.47’de Pluton’un, Jüpiter’in tam arkasına geleceğini ve bu durumun dünyadaki yer çekimini etkileyeceğini duyurdu. Dinleyicilere “Tam saat 09.47’de zıplayın, havada yüzdüğünüzü hissedeceksiniz” diyen Moore’un çağrısına uyan İngilizler arasında, oturma odasında birkaç saniye havada kaldığını iddia edenler bile oldu.
2008’de BBC belgesel türünde bir 1 Nisan şakası yapmaya karar verdi. Evrim Mucizesi adlı belgeselinde, kışı geçirmek için birbirlerine sarılmaktansa güneye uçmayı tercih eden penguen görüntüleri yayımladılar. Uçamayan bu hayvanların görüntülerini montajla yatay hale getiren BBC, penguenlerin biraz olsun ısınabilmek için tropik coğrafyalara göç ettiğini anlattı. BBC’nin şaka videosu uzun süre boyunca internette en çok izlenen görüntülerden biri oldu.
BBC, 1980 yılında Londra’nın simgesi haline gelen Big Ben saat kulesinin tarihi kadranlarının kaldırılacağını, yerine dijital bir saat konacağını duyurdu. Haberi duyan Londralılar yetkilileri telefon yağmuruna tuttu. Haberi Japonya’dan duyan bir şirket İngiltere’yi arayarak, Big Ben’e takılacak dijital saat ihalesi için teklifte bulundu.
Online Bilgi İletişim, Sanat ve Medya Hizmetleri, (ICAM | Information, Communication, Art and Media Network) Bilgiağı Yayın Grubu bileşeni YAZAR PORTAL, her gün yenilenen güncel yayınıyla birbirinden değerli köşe yazarlarının özgün makalelerini Türk ve dünya kültür mirasına sunmaktan gurur duyar.
Yazar Portal, günlük, çevrimiçi (interaktif) Köşe Yazarı Gazetesi, basın meslek ilkelerini ve genel yayın etik ilkelerini kabul eder.
Yayın Kurulu
Kent Akademisi Dergisi
Kent Akademisi | Kent Kültürü ve Yönetimi Dergisi
Urban Academy | Journal of Urban Culture and Management
Ayın Kitabı
Yazarlarımızdan, Nevin KILIÇ’ın,
Katilini Doğuran Aşklar söz akıntısını öz akıntısı haliyle şiire yansıtan güzel bir eser. Yazarımızı eserinden dolayı kutluyoruz.